Το μεγάλο άνοιγμα της διαφοράς μπορεί να οφείλεται σε τραγικά λάθη της τελευταίας στιγμής, όπως η περιβόητη δήλωση Κατρούγκαλου, αλλά το παιχνίδι είχε ήδη κριθεί.
Την επομένη μιας μεγάλης ήττας σχεδόν όλοι γνωρίζουν τις αιτίες της. Ακόμα και όσοι είχαν συμφωνήσει στην τακτική και στρατηγική που οδήγησε σ’ αυτήν έχουν, εκ των υστέρων, έτοιμη όλη τη «λαθολογία». Έτσι γίνεται και στη σημερινή περίπτωση, με τη μεγάλη ήττα του ΣΥΡΙΖΑ.
Στις ήττες, όπως και στις νίκες, το αποτέλεσμα οφείλεται σε δύο παράγοντες:
Δεύτερον, σε αυτά που έκανε ή δεν έκανε ο ηττηθείς. Και αυτά είναι σε απόλυτη συνάρτηση με τον αντίπαλο. Εδώ υπάρχουν διάφορες παράμετροι, αλλά και πάλι οι βασικές αιτίες είναι μια-δυο.
Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν ηττήθηκε ως αριστερό κόμμα που «έχει χάσει την ψυχή του». Και όσοι προτείνουν «να ξαναγίνει αριστερό κόμμα» ξεχνούν ότι τέτοιο ήταν μέχρι το 2009 και κυμαινόταν μεταξύ 2% και 5%. Άλλωστε, ως καθαρό αριστερό κόμμα υπάρχει το ΚΚΕ, που παίρνει και κάτι παραπάνω.
Για να μη χάνεται ο μπούσουλας, ας θυμηθούμε ότι από το 2012 και μετά ο ΣΥΡΙΖΑ άρχισε να μεγαλώνει, διότι αποφάσισε να παίξει στο παιχνίδι της εξουσίας. Έφτασε στο 27% τον Ιούνιο του 2012 και στην κυβέρνηση το 2015 με 36%, διότι οι ψηφοφόροι εκεί τον ήθελαν, απέναντι σε δύο κόμματα(ΝΔ και ΠΑΣΟΚ) που είχαν οδηγήσει στη χρεοκοπία του 2019. Ακόμη και όταν έχασε την κυβέρνηση, το 2019, διατηρήθηκε στο 31,5% ως κόμμα εξουσίας και όχι ως αριστερό κόμμα. Σε όλες αυτές τις εκλογικές αναμετρήσεις ο ΣΥΡΙΖΑ ψηφίστηκε από τη μεγάλη μάζα ψηφοφόρων του παλαιού ΠΑΣΟΚ(προοδευτικών, κεντροαριστερών, αντιδεξιών ή όπως αλλιώς λέγονται), για να κυβερνήσει ή για να αποτελεί τον εναλλακτικό πόλο εξουσίας στη ΝΔ.
Κι ερχόμαστε στις εκλογές της περασμένης Κυριακής. Η μεγάλη ήττα του ΣΥΡΙΖΑ οφείλεται σε δύο, χοντρικά, αιτίες:
Η πρώτη αιτία συνδέεται με την οικονομική πολιτική της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Η οποία μοίρασε 50 δισεκατομμύρια ευρώ σε εκατομμύρια ψηφοφόρους. Αύξησε δυο φορές τον κατώτατο μισθό και έδωσε αύξηση και αναδρομικά στους συνταξιούχους. Όλα αυτά για πρώτη φορά εδώ και 13 χρόνια συνεχών μειώσεων. Επιπλέον, έδωσε πολλά επιδόματα και η πολιτική των pass απογειώθηκε. Αυτά είναι πραγματικά γεγονότα, που έχουν άμεση επιρροή στους ψηφοφόρους. Και όσοι δεν το καταλαβαίνουν, ας κοιτάξουν πώς ψήφισαν οι μεγάλες επαγγελματικές, κοινωνικές και ηλικιακές ομάδες. Σε όλες-πλην, ίσως, των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα- κυριάρχησε η ΝΔ. Τα ποσοστά της στους ελεύθερους επαγγελματίες και συνταξιούχους είναι συντριπτικά. Και οι αγρότες, που ολοφύρονταν για τον αφανισμό τους εξαιτίας του υψηλού κόστους παραγωγής, τη ΝΔ ψήφισαν. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε ακόμα και στην προνομιακή γι’ αυτόν ομάδα των νέων ψηφοφόρων: αυτοί έδωσαν μεν στον ΣΥΡΙΖΑ ποσοστό πάνω από το μέσο πανελλαδικό του και στη ΝΔ χαμηλότερο από το δικό της πανελλαδικό, αλλά και πάλι πρώτευσε η ΝΔ. Τα pass έκαναν καλή δουλειά.
Τι δηλοί ο μύθος; Είναι απλό. Είχαμε την κατίσχυση της ρήσης «είναι η οικονομία, ηλίθιε», που εδώ είχε άλλη μορφή. Είναι αυτό που λένε «η τσέπη κρίνει τις εκλογές». Και αυτή η «τσέπη»(αυξήσεις, ενισχύσεις, επιδόματα, pass) σκέπασε και τις υποκλοπές και τα Τέμπη. Κυνικό μεν, αλλά αληθινό. Σκέπασε ακόμα και την ακρίβεια, η οποία μέχρι στιγμής πλήττει ανεπανόρθωτα μόνο τους έχοντες εισόδημα περί τα όρια της φτώχειας. Ε αυτοί μπορεί να μην ψήφισαν ΝΔ.
Η «τσέπη», λοιπόν, έδωσε τη νίκη στη ΝΔ. Ύστερα από χρόνια περικοπών και στερήσεων, μια κυβέρνηση μοίρασε(ή σκόρπισε) χρήμα με πολλούς τρόπους. Το ότι όλα αυτά έχουν απογειώσει το δημόσιο χρέος και μπορεί να έχουν μοιραίες συνέπειες στο μέλλον δεν απασχολεί τους ψηφοφόρους, όπως δεν τους απασχόλησε και την περίοδο 2007-2009, που έφεραν την χρεοκοπία. Η κυβέρνηση έδωσε χρήμα στη μισή Ελλάδα και επανεκλέγεται. Και όποιος δεν το είδε και δεν το βλέπει ακόμη θα κάνει αναλύσεις χωρίς πραγματικό αντίκρυσμα.
Η δεύτερη αιτία για την ήττα του ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι δεν παρουσίασε πειστική πρόταση διακυβέρνησης. Και για να μην θεωρητικολογούμε, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έλεγε «αυτοδυναμία ή περιπέτεια» και ο Αλέξης Τσίπρας «προοδευτική κυβέρνηση συνεργασίας», αλλά όλοι οι εν δυνάμει συνεταίροι του(ΠΑΣΟΚ, ΚΚΕ, ΜΕΡΑ 25) έλεγαν «όχι». Η απλή αναλογική έγινε μπούμερανγκ για τους εμπνευστές της και κατέρρευσε. Μια ευκαιρία να δοκιμάσουμε και εδώ, όπως στις περισσότερες προηγμένες χώρες της Ευρώπης, τις κυβερνήσεις συνεργασίας χάθηκε μάλλον οριστικά.
Η ήττα του ΣΥΡΙΖΑ ήταν, λοιπόν, προδιαγεγραμμένη. Μια κυβέρνηση που μοίρασε 50 δισεκατομμύρια δεν χάνει. Η έκταση της διαφοράς με τη ΝΔ είναι αυτό που ξένισε και δεν προβλέφθηκε από κανέναν (και καλά θα κάνουν ορισμένοι δημοσκόποι να μην κλαψουρίζουν, ότι τάχα το ήξεραν αλλά δεν το είπαν γιατί «τους απειλούσαν». Αυτά είναι γελοιότητες). Και είναι όντως θλιβερό για κόμμα εξουσίας με πανελλαδική διάρθρωση να μην έχει καταλάβει τι γινόταν και διάφορα στελέχη του και υποψήφιοι να λένε και να γράφουν «πάμε για νίκη».
Το μεγάλο άνοιγμα της διαφοράς μπορεί να οφείλεται σε τραγικά λάθη της τελευταίας στιγμής, όπως η περιβόητη δήλωση Κατρούγκαλου, αλλά το παιχνίδι είχε ήδη κριθεί. Υπάρχουν και άλλα, επιμέρους, λάθη(ο Πολάκης, ο φράκτης στον Έβρο, οι «Δήμητρες» και τα τοπικά νομίσματα, η Φωτίου κ.α), αλλά δεν ήταν τα καθοριστικά. Εντέλει, όταν οι ψηφοφόροι ξεπερνούν αρχηγούς, επιτελεία και ειδικούς στις προβλέψεις, οι περαιτέρω αναλύσεις δεν έχουν νόημα.
Σε ένα μήνα θα έχουμε νέες εκλογές, για να δούμε αν η ΝΔ του Μητσοτάκη θα κυβερνήσει αυτοδύναμη ή με κάποιους συνεταίρους. Αλλά η υπόθεση της διακυβέρνησης έχει λήξει.
Τι απομένει; Να δούμε τι θα συμβεί στην αντιπολίτευση, στην οποία μαίνεται ήδη ο πόλεμος ΣΥΡΙΖΑ-ΠΑΣΟΚ για το διαμοιρασμό των ιματίων. Για πρώτη φορά μετά τη Μεταπολίτευση είναι πιθανό να μην έχουμε δεύτερο ισχυρό κόμμα. Εξέλιξη για την οποία θα γελάνε ως και τα (ανύπαρκτα) μουστάκια του κ. Μητσοτάκη…
