Αυτό το τσιπάκι που ακούμε και ξανακούμε με αφορμή τις νέες ταυτότητες, δεν είναι άλλο από την τεχνολογία RFID (Radio Frequency Identification). Η απόδοση του στα ελληνικά ορίζεται ως “ταυτοποίηση μέσω ραδιοσυχνοτήτων” και ουσιαστικά πρόκειται για μια τεχνολογία που χρησιμοποιεί ραδιοκύματα για τον εντοπισμό και την ανάγνωση στοιχείων. Στην ουσία είναι κάτι σαν μετεξέλιξη των γνωστών barcodes.
Πολύ προτού έρθουν στις ταυτότητές μας και εγείρουν ανησυχίες, συνήθως παράλογες, τα RFID είχαν δοκιμαστεί και είχαν αρχίσει να υιοθετούνται από πολλά νοσοκομεία στις ΗΠΑ. Ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός HIMSS έχει εδώ και χρόνια δημοσιεύσει άρθρα για αυτήν την τεχνολογία, και εμείς σταχυολογήσαμε μερικά από τα σημαντικότερα σημεία στα οποία είχε σταθεί.
Στις ΗΠΑ, λοιπόν, όπως είπαμε, η εδώ και χρόνια ολοένα αυξανόμενη χρήση του RFID, ειδικά στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης, καταδεικνύει ότι πρόκειται για την πλέον κατάλληλη τεχνολογία για τους οργανισμούς υγειονομικής περίθαλψης. Αυτό το “τσιπάκι” όπως το λέμε εδώ σχεδόν αφοριστικά έχει τη δυνατότητα να εξοικονομήσει χρόνο και χρήμα, παρέχοντας δεδομένα ιχνηλασιμότητας (traceability), ταυτοποίησης, επικοινωνίας, θερμοκρασίας και τοποθεσίας σε πραγματικό χρόνο για ανθρώπους και πόρους.
Αξίζει να αναφέρουμε ότι γενικότερα, άσχετα με την περίπτωση του RFID, η χρήση της τεχνολογίας πληροφοριών υγείας για τη βελτίωση της ασφάλειας των ασθενών και της ποιότητας της περίθαλψης έχει εξελιχθεί σε τομέα υψηλής προτεραιότητας για την κυβέρνηση των ΗΠΑ και τους οργανισμούς υγειονομικής περίθαλψης.
Το 2009 μόνο, οι δαπάνες για την υγειονομική περίθαλψη στις ΗΠΑ ανήλθαν συνολικά σε 810 δισεκατομμύρια δολάρια και το 20 με 30% όλων των άμεσων δαπανών ήταν αποτέλεσμα κακής ποιότητας περίθαλψης, που συνίσταται κυρίως σε υπερβολική χρήση πόρων, σε υποχρησιμοποίηση και σε σπατάλη. Αυτές οι αναφορές έδειξαν ότι τα κόστη της υγειονομικής περίθαλψης θα αυξηθούν δραστικά στο μέλλον και οι ερευνητές παρατήρησαν ότι η χρήση της τεχνολογίας πληροφοριών υγείας μπορεί να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα που μπορεί να οδηγήσει σε πιθανές εξοικονομήσεις.
Γι’ αυτό και ο τομέας της υγειονομικής περίθαλψης αναγνωρίζει τον κρίσιμο στόχο να υιοθετήσει και να χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά την τεχνολογία πληροφοριών υγείας, και ειδικότερα του RFID.
ΟΦΕΛΗ
Η χρήση του RFID προσφέρει μία σειρά από οφέλη στον κλάδο της υγειονομικής περίθαλψης που σχετίζονται με την ασφάλεια των ασθενών, την παρακολούθηση, την αποτελεσματικότητα και τη φροντίδα. Γενικότερα, οι αισθητήρες RFID παρέχουν τη δυνατότητα μείωσης των προβλημάτων εσφαλμένης ταυτοποίησης και αναγνώρισης των αναγκών του ασθενούς.
Σύμφωνα με τον αμερικανικό μη κερδοσκοπικό οργανισμό HIMSS, επιστήμονες διεξήγαγαν μια μελέτη χρησιμοποιώντας τεχνολογία RFID για τον έλεγχο ταυτότητας ασθενών και ιατρικού προσωπικού κατά τη διάρκεια διάφορων παρεμβάσεων όπως είναι η χορήγηση φαρμάκων και η αιμοληψία.
Η μελέτη αξιολόγησε εάν οι μέθοδοι ταυτοποίησης και επιβεβαίωσης μέσω της τεχνολογίας RFID ήταν επαρκείς και αποτελεσματικές στην πρόληψη ιατρικών λαθών. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το σύστημα εντόπισε σωστά το ιατρικό προσωπικό, την ταυτότητα του ασθενούς και τα δεδομένα δειγματοληψίας φαρμάκων και αίματος σε πραγματικό χρόνο. Μάλιστα, κατά τη διάρκεια 27 δοκιμών, δεν παρουσιάστηκε κανένα κρίσιμο σφάλμα.
Η ακριβής παρακολούθηση ασθενών με χρήση τεχνολογίας RFID μπορεί να βελτιώσει την ασφάλεια των ασθενών σε πολλές περιπτώσεις. Σε μια μελέτη του 2012 διαπιστώθηκε ότι η τεχνολογία RFID που χρησιμοποιείται για την παρακολούθηση της εισόδου μίας πόρτας σε θάλαμο νοσοκομείου ήταν ιδιαίτερα αποτελεσματική στην παρακολούθηση ασθενών και εξοπλισμού. Οι οθόνες που τοποθετήθηκαν σε 20 τοποθεσίες βρέθηκαν να έχουν ποσοστό ακρίβειας 100% κατά τον εντοπισμό ενός συμβάντος με άμεση ειδοποίηση στην εφαρμογή. Αναγνωρίστηκε ότι αυτή η τεχνολογία θα μπορούσε να έχει χρησιμότητα κατά την παρακολούθηση ασθενών που περπατάνε στον χώρο του νοσοκομείου και υπάρχει κίνδυνος απόδρασης, ιδιαίτερα σε ασθενείς που πάσχουν από Αλτσχάιμερ και άνοια.
Ταυτόχρονα, στον τομέα της παρακολούθησης νεογνών, το RFID χρησιμοποιείται για να βοηθήσει στην αντιστοίχιση των νεογνών με τις μητέρες τους και στην πρόληψη των απαγωγών. Ένα σύστημα RFID που χρησιμοποιήθηκε σε νοσοκομείο της Βόρειας Καρολίνας αποδείχτηκε ιδιαίτερα αποτελεσματικό και ότι ήταν σε θέση να ειδοποιήσει το προσωπικό για απαγωγή βρεφών, επιτρέποντας την άμεση παρέμβαση και την επανάκτηση του νεογέννητου.
Την ίδια στιγμή, η τεχνολογία RFID έχει την ικανότητα να βελτιώνει τις πρακτικές παρακολούθησης της υγιεινής των χεριών, αποτρέποντας δυνητικά τις νοσοκομειακές λοιμώξεις. Η άμεση παρατήρηση είναι μια μη ρεαλιστική πρακτική για τη συνεχή παρακολούθηση της συμμόρφωσης ως προς την υγιεινή των χεριών.
Συχνά το προσωπικό γνωρίζει ότι ένας παρατηρητής είναι παρών και καταγράφει τις κινήσεις τους, και ως εκ τούτου τα αποτελέσματα είναι “πειραγμένα”. Κάποιες άλλες φορές αυτός ο παρατηρητής μπορεί να μη βρίσκεται σε άμεση οπτική επαφή για να παρατηρήσει την πλήρη συμμόρφωση. Όμως οι αυτόματοι καταγραφείς υγιεινής χεριών σε πραγματικό χρόνο δίνουν στους οργανισμούς υγειονομικής περίθαλψης τη δυνατότητα να καταγράφουν αυτήν ακριβώς τη συμμόρφωση που λείπει από έναν άμεσο παρατηρητή.
Το 2011 διεξήχθη μια μελέτη για να εξεταστούν τα οφέλη της τεχνολογίας RFID στην παρακολούθηση της αλυσίδας εφοδιασμού της υγείας. Διαπιστώθηκε ότι η χρήση του παρείχε γρήγορη, αποτελεσματική και ακριβή παρακολούθηση των δεδομένων, γεγονός που μείωνε τον χρόνο που αφιερώθηκε σε διοικητικά καθήκοντα και εξοικονόμηση αποθεμάτων. Τα δεδομένα που αναφέρονται από το RFID μπορούν να προγραμματιστούν ώστε να στέλνουν μια ποικιλία συγκεκριμένων πληροφοριών, όπως χορήγηση φαρμάκων, παρακολούθηση αλλαγών επιδέσμου, λίστες ελέγχου ασθενών και παρακολούθηση μεταφορών ασθενών.
Υπήρξαν πολλές μελέτες που εξέτασαν τις απόψεις των πάροχων υγειονομικής περίθαλψης για την τεχνολογία RFID. Μια από αυτές, το 2010 ζήτησε τις απόψεις των νοσηλευτών σχετικά με την ακρίβεια της τεχνολογίας στην αναγνώριση, τη λειτουργικότητα, τη φιλικότητα προς το χρήστη της οθόνης, την πρόληψη ιατρικών σφαλμάτων, τον φόρτο εργασίας, το απόρρητο και την αποτελεσματικότητα της ροής εργασίας. Η αξιολόγηση διαπίστωσε ότι, συνολικά, οι νοσηλευτές ήταν ικανοποιημένοι με την τεχνολογία RFID.
Μια αντίστοιχη μελέτη του 2012, διαπίστωσε και πάλι ότι το προσωπικό είναι πολύ ικανοποιημένο με την τεχνολογία RFID που χρησιμοποιείται για την παρακολούθηση ασθενών και την ιχνηλασιμότητα των φαρμάκων. Απλώς τώρα, σε αντίθεση με την προηγούμενη έρευνα, εδώ μέτρησε όχι μόνο η γνώμη των νοσηλευτών, αλλά όλων όσοι επηρεάζονται από την τεχνολογία, συμπεριλαμβανομένων των γιατρών, των φαρμακοποιών και των επαγγελματιών πληροφορικής.
Το 80% των νοσοκόμων σε χειρουργεία εμφανίστηκε ικανοποιημένο μετά την εφαρμογή της τεχνολογίας για την παρακολούθηση ασθενών. Συγκεκριμένα, το 82,6% του νοσηλευτικού προσωπικού σε εντατική θεώρησε ότι το σύστημα βελτίωσε την επικοινωνία μεταξύ των χειρουργικών ομάδων και το 91,3% συμφώνησε ότι η τεχνολογία βελτίωσε την ταυτοποίηση των ασθενών και ενίσχυσε την ασφάλεια.
ΕΜΠΟΔΙΑ
Αν και η τεχνολογία RFID είναι πολλά υποσχόμενη για τον κλάδο της υγειονομικής περίθαλψης, υπάρχουν κάποιοι ενδεχόμενοι κίνδυνοι ή κάποια εμπόδια που βάζουν φρένο στην εφαρμογή αυτής της τεχνολογίας. Εμπόδια που περιλαμβάνουν οικονομικές, τεχνικές, οργανωτικές και νομικές προκλήσεις.
Το 2013, μία έρευνα σημείωσε αρκετές οπισθοδρομήσεις στα συστήματα RFID στην ικανότητά τους να αποκτούν αποτελεσματική και ακριβή μεταφορά δεδομένων, καθώς και περιορισμούς όσον αφορά το κόστος, την ασφάλεια των ασθενών και ανησυχίες για το απόρρητο και την παρακολούθηση λόγω ανθρώπινου λάθους.
Προτού, λοιπόν, μπορέσει να πραγματοποιηθεί μία επιτυχής εφαρμογή ενός συστήματος τεχνολογίας RFID, πρέπει να αξιολογηθούν οι κίνδυνοι και τα εμπόδια του συγκεκριμένου συστήματος προκειμένου να διασφαλιστεί η σωστή και καταλληλότερη επιλογή τεχνολογίας.
Μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αναφέρθηκαν σχετικά με την τεχνολογία RFID είναι το κόστος του συστήματος και η απόδοση της επένδυσης. Σύμφωνα με μια μελέτη του 2014, το κόστος ενός αισθητήρα RFID μπορεί να κυμαίνεται από τέσσερα σεντ έως και και πάνω από 50 δολάρια, αναλόγως με τις δυνατότητες του καθενός. Αυτοί οι αισθητήρες (αναφέρονται ως “tags”) μπορούν να είναι επαναχρησιμοποιήσιμοι ή μίας χρήσης, και αναλόγως να κυμαίνεται το κόστος του. Προφανώς, οι επαναχρησιμοποιούμενοι έχουν υψηλότερη τιμή και απαιτούν μια τυποποιημένη τεχνική καθαρισμού προτού μπορέσουν να χρησιμοποιηθούν ξανά με ασφάλεια..
Το μέγεθος των περισσότερων “tags RFID” είναι μικρό και τα ίδια είναι αρκετά ελαφριά, έτσι ώστε να μην είναι δυσκίνητα για τον εξοπλισμό ή τον ασθενή, ωστόσο, είναι εύκολο για αυτά τα tags να χαθούν από το νοσοκομείο, προκαλώντας μείωση στο απόθεμα και επομένως απροσδόκητο κόστος για τον οργανισμό.
Απ’ την άλλη μεριά, οι συσκευές ανάγνωσης ετικετών RFID μπορούν να κυμαίνονται από 1.000 έως 3.000 δολάρια η κάθε μία. Ένα πλήρως λειτουργικό σύστημα RFID απαιτεί tags, αναγνώστες, υποδομές, ενδιάμεσο λογισμικό, εκτυπωτές και ούτω καθεξής και μπορεί να κοστίσει σε έναν οργανισμό εκατομμύρια δολάρια.
Τεχνικοί περιορισμοί όπως σφάλματα συστήματος, κακή αναγνωσιμότητα των αισθητήρων, παρεμβολές με ιατρικό εξοπλισμό και διαλειτουργικότητα με άλλες τεχνολογίες πληροφοριών υγείας εμποδίζουν επίσης την ευρύτερη υιοθέτηση του συστήματος σε περισσότερα νοσοκομεία. Επίσης τα σφάλματα συστήματος μπορεί να προκύψουν για διάφορους λόγους. Οι συσκευές ανάγνωσης RFID μπορούν να παρέχουν ψευδείς ενδείξεις που προκαλούνται από παρεμβολές στο ηλεκτρομαγνητικό πεδίο από άλλο ιατρικό εξοπλισμό, μεταλλικά αντικείμενα, υγρά ή γυαλί.
Εκτός από τις προκλήσεις και τις ανησυχίες, προκύπτουν, βέβαια, και ανησυχίες σχετικά με το απόρρητο και την ασφάλεια. Υπάρχουν ανησυχίες ότι μπορεί αν υπάρξει ακατάλληλη συλλογή δεδομένων, σκόπιμα κακή χρήση ή μη εξουσιοδοτημένη αποκάλυψη πληροφοριών υγειονομικής περίθαλψης λόγω ακούσιας μετάδοσης ή σκόπιμης υποκλοπής των πληροφοριών του αισθητήρα.
Αυτές οι ανησυχίες για το απόρρητο και την ασφάλεια είναι λογικό να εγείρονται λόγω των ευαίσθητων πληροφοριών που περιέχει ένας αισθητήρας, και οι οποίες θα μπορούσαν να υποκλαπούν από έναν μη εξουσιοδοτημένο “αναγνώστη”. Και εκεί είναι το μεγάλο στοίχημα για όσους θέλουν να διευρύνουν τη χρήση του RFID.
