Μια πρόσφατη μελέτη, που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα στο περιοδικό Antiquity, ρίχνει νέο φως στο μυστήριο του ιερού συγκροτήματος του Καρνάκ στην Αίγυπτο. Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι ο ναός ανεγέρθηκε πάνω σε μια ποτάμια αναβαθμίδα — ένα φυσικό υπερυψωμένο τμήμα γης μέσα στον Νείλο, το οποίο λειτουργούσε σαν νησί. Σύμφωνα με τη μελέτη, το μνημείο «περιβαλλόταν από κανάλια του ποταμού, σε μια νησιωτική διαμόρφωση που πιθανόν συμβόλιζε τον ‘πρωταρχικό λόφο’ των αιγυπτιακών μύθων της δημιουργίας».
Η έρευνα, που αποτελεί την πρώτη ολοκληρωμένη γεωαρχαιολογική ανάλυση της περιοχής, έδειξε ότι ο χώρος του Καρνάκ κατοικήθηκε για πρώτη φορά γύρω στο 2520 π.Χ., κατά την Παλαιά Βασιλεία. Η διεπιστημονική ομάδα, με επικεφαλής τον Μπεν Πένινγκτον από το Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον, συνέλεξε 61 πυρήνες ιζημάτων από διαφορετικά σημεία του χώρου και χρονολόγησε τα στρώματα με βάση χιλιάδες κεραμικά θραύσματα. Τα αρχαιότερα δείγματα τοποθετούνται μεταξύ 2305 και 1980 π.Χ.
«Είναι δελεαστικό να υποθέσουμε ότι οι Θηβαίοι άρχοντες επέλεξαν το Καρνάκ ως τόπο λατρείας μιας νέας μορφής του θεού-δημιουργού Ρα-Άμωνα, ακριβώς επειδή η τοποθεσία του απεικόνιζε την κοσμογονική σκηνή της ξηράς που αναδύεται από τα νερά.»
Ο Ναός του Καρνάκ
Ο Ναός του Καρνάκ παραμένει μέχρι σήμερα το δεύτερο πιο δημοφιλές αρχαιολογικό αξιοθέατο της Αιγύπτου, μετά τις Πυραμίδες της Γκίζας. Το τεράστιο υπαίθριο συγκρότημα περιλαμβάνει σχεδόν είκοσι ναούς, παρεκκλήσια και άλλες κατασκευές, που ανεγέρθηκαν σταδιακά επί βασιλείας περίπου τριάντα φαραώ. Ο Καρνάκ βρισκόταν κοντά στην αρχαία πόλη των Θηβών, η οποία υπήρξε πρωτεύουσα της Αιγύπτου κατά τη Μέση και Νέα Βασιλεία.
«Η νέα μας έρευνα προσφέρει πρωτοφανή εικόνα της εξέλιξης του ναού του Καρνάκ, από μια μικρή νησιωτική αναβαθμίδα σε έναν από τους καθοριστικούς θεσμούς της αρχαίας Αιγύπτου», ανέφερε ο Πένινγκτον στο Phys.org.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης ότι οι αρχαίοι Αιγύπτιοι παρενέβησαν ενεργά στο τοπίο, ρίχνοντας άμμο της ερήμου στα κανάλια του ποταμού, ώστε να επεκτείνουν τη γη και να δημιουργήσουν νέο χώρο για δόμηση. Όπως δήλωσε ο Ντόμινικ Μπάρκερ ( επίσης συγγραφέας της μελέτης), «οι κατασκευαστές επεξεργάστηκαν το περιβάλλον τους προκειμένου να υποστηρίξουν τη συνεχή ανάπτυξη του ναού».
Μέρος του ναού, Πηγή: Wikimedia
Aναδύεται από τα νερά του χάους για να φέρει τη ζωή
Η εικόνα του ναού που «αναδύεται» από τα νερά του Νείλου συνδέεται, σύμφωνα με τους ειδικούς, με τους κοσμογονικούς μύθους της αιγυπτιακής θρησκείας, όπου ο θεός-δημιουργός αναδύεται από τα νερά του χάους για να φέρει τη ζωή και τη γη. Το τέλος της ετήσιας πλημμύρας, όταν τα νερά υποχωρούσαν και αποκάλυπταν τη γη, θα έμοιαζε με τη θεϊκή αναγέννηση του κόσμου.
Ο ναός του Καρνάκ βρίσκεται λιγότερο από 500 μέτρα ανατολικά του σημερινού ποταμού Νείλου, κοντά στο Λούξορ, στην αρχαία θρησκευτική πρωτεύουσα της Θήβας, απέναντι από την περίφημη Κοιλάδα των Βασιλέων.
«Είναι δελεαστικό να υποθέσουμε ότι οι Θηβαίοι άρχοντες επέλεξαν το Καρνάκ ως τόπο λατρείας μιας νέας μορφής του θεού-δημιουργού Ρα-Άμωνα, ακριβώς επειδή η τοποθεσία του απεικόνιζε την κοσμογονική σκηνή της ξηράς που αναδύεται από τα νερά», πρόσθεσε ο Πένινγκτον.
Ο Αμούν-Ρα όπως απεικονίζεται στο ιερό συγκρότημα Καρνάκ στην Αίγυπτο (Κεντρική Φιγούρα), Πηγή: Wikimedia
Η μελέτη, αποτέλεσμα πολυετούς συνεργασίας μεταξύ αρχαιολόγων, γεωλόγων και ιστορικών, προσφέρει μια νέα διάσταση στην κατανόηση του πώς η φυσική τοπογραφία και η μυθολογία διαμόρφωσαν τους ιερούς τόπους της αρχαίας Αιγύπτου.
*Mε πληροφορίες από: ARTNews, Κεντρική Φωτογραφία: Ο ναός στο Καρνάκ. Χαλκογραφία του Άλμπερτ Χένρι Πέιν κατά τον Πάπε, Πηγή: Wikimedia
