H είδηση για την παραίτηση του ρώσου πρωθυπουργού, Ντμίτρι Μεντβιέντεβ και της κυβέρνησής του ήρθε από το πουθενά προκαλώντας μια μικρή αμηχανία στα δυτικά ΜΜΕ που συχνά δυσκολεύονται να παρακολουθήσουν τον τρόπο που λειτουργεί η ρωσική πολιτική σκηνή.
Σύντομα όμως έγινε ξεκάθαρο πως δεν επρόκειτο για κάποια πολιτική εξέλιξη που φέρνει και κάποια ανανέωση ή που υποκρύπτει κάποια ρήξη και ανατροπή, αλλά περισσότερο για ένα στάδιο στο πλαίσιο ενός ευρύτερου στρατηγικού σχεδίου για να μην αλλάξει τίποτα.
Γιατί για μια ακόμη φορά ο άνθρωπος που προωθεί τις αλλαγές είναι ο ίδιος ο Βλάντιμιρ Πούτιν που για τέσσερα ακόμη χρόνια θα διατηρεί το αξίωμα του προέδρου και μονοπωλεί την εξουσία από το 1999- άλλοτε ως πρωθυπουργός και άλλοτε ως πρόεδρος.
Ο πρόεδρος κάνει σχέδια για το μέλλον του (και αυτό της χώρας, αφού μοιάζουν να ναι άρρηκτα συνδεδεμένα) και σε αυτό το πλαίσιο νέος πρωθυπουργός αναλαμβάνει ο Μικαήλ Μισούστιν, ο τεχνοκράτης που κατάφερε να μετατρέψει την μισητή ρωσική Εφορία σε μια καλά οργανωμένη υπηρεσία. Ο δε Μεντβιέντεβ, ο άνθρωπος που συνεργάστηκε τόσο στενά όσο ελάχιστοι με τον Πούτιν (μέχρι που «αντικατέστησε» τον Πούτιν στον αξίωμα το προέδρου για τέσσερα χρόνια για να μην πέσει σε «ξένα χέρια»), περνά στο παρασκήνιο.
Ο όχι και τόσο συμπαθής πρόεδρος του κόμματος «Ενωμένη Ρωσία» δεν αποχωρεί πλήρως, απλά αναλαμβάνει νέα καθήκοντα ως Νο2 του Συμβουλίου Ασφαλείας.
«Ήταν ένα χρυσό αλεξίπτωτο. Περνά στην εφεδρεία αφού αφού το Συμβούλιο Ασφαλείας αποτελείται από τον στενό κύκλο του Πούτιν, την δική του μίνι-κυβέρνηση» εξηγεί ο Αλεξάντερ Μπανούνοβ από το think tank και κέντρο ερευνών Κάρνεγκι της Μόσχας (Carnegie Moscow Center).
Πρακτικά ο Πούτιν βρίσκεται στο ίδιο σημείο που είχε φτάσει και όταν ολοκλήρωσε τη δεύτερη θητεία του και πάλι ως πρόεδρος το 2008 και έδωσε ουσιαστικά τη θέση του στον Μεντβιέντεβ και έγινε εκείνος πρωθυπουργός για τέσσερα χρόνια.
Αυτή τη φορά όμως ο Πούτιν, με την λήξη της δεύτερης θητείας του δεν θα επιχειρήσει να περάσει ξανά στην πρωθυπουργία για να επιστρέψει εκ νέου ως πρόεδρος.
Τι θα κάνει ο Πούτιν και τι πραγματικά θέλει;
Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει σημαντικές αλλαγές όπως εκχώρηση περισσότερων εξουσιών στη Βουλή -επιλογή πρωθυπουργού, έγκριση υπουργικού συμβουλίου κ.α.. Κάτι τέτοιο όμως δεν θα συμβεί ακόμη. Ο Πούτιν έχει ήδη επιλέξει τον διάδοχο του Μεντβιέντεβ και η βουλή απλά θα πρέπει να επικυρώσει την επιλογή του.
Σε ό,τι αφορά περαιτέρω εξουσίες του κοινοβουλίου, η εικόνα που υπάρχει είναι ασαφής. «Θα είναι οι ίδιοι βουλευτές, δεν θα αλλάξουν και πολλά» υποστηρίζει ο Σεργκέι Γκοριάσκο, από την ρωσική υπηρεσία τουBBC.
Αυτό που προτείνει ο Πούτιν είναι να διεξαχθεί μια δημόσια ψηφοφορία για την αλλαγή του Συντάγματος. Η πρώτη από το 1993.
Μια από τις προτάσεις που ξεχωρίζουν είναι η μετατροπή του Πολιτειακού Συμβουλίου σε μία επίσημη κυβερνητική υπηρεσία, συνταγματικά κατοχυρωμένη. Επί του παρόντος αποτελεί ένα συμβουλευτικό σώμα με 85 περιφερειακούς κυβερνήτες και άλλους αξιωματούχους μεταξύ των οποίων και οι ηγέτες των πολιτικών κομμάτων της χώρας. Είναι τόσο πολυάριθμο που όταν συνεδριάζει γεμίζει μια από τις τεράστιες αίθουσες του Κρεμλίνου.
Ο Πούτιν όμως έχει τα σχέδια του γι′ αυτό. Μια από τις εκτιμήσεις που υπάρχουν, είναι πως απώτερος στοίχος είναι να γίνει ο νέος, ισχυρός πρόεδρος αυτού του συμβουλίου με τις νέες αρμοδιότητες που θα έχει.
«Το ίδιο το γεγονός ότι ξεκίνησε μια συζήτηση για το Πολιτειακό Συμβούλιο δείχνει πως μάλλον θα προσπαθήσει να δημιουργήσει έναν άλλο θεσμό με εξουσίες και να καταφέρει να αναρριχηθεί, ξεπερνώντας τις αρμοδιότητες του προέδρου», υποστηρίζει ο Μπανούνοβ.
Το δεδομένο είναι ότι ο Πούτιν θέλει να παραμείνει στην εξουσία και ερώτημα είναι «πώς;», λέει ο Γκοριάσκο. «Πλέον είμαστε σχεδόν βέβαιοι πως δεν θα διεκδικήσει την προεδρία μετά το 2024. Το θέμα είναι είναι πιο ρόλο (σ.σ. θεσμό) θα επιλέξει. Θα μπορούσε ακόμη και να παραμείνει στη θέση του ως επικεφαλής του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας.
Ο Σαμ Γκριν επικεφαλής του Ρωσικού Ινστιτούτου στο King’s College του Λονδίνου, πιστεύει ότι οι ελίτ που επιθυμούν να εξασφαλίσουν το μέλλον τους μετά το 2024 «θα πρέπει τώρα να παίξουν σκάκι σε τρεις σκακιέρες ταυτόχρονα» δηλαδή σε αυτή της Δούμας (Κοινοβούλιο), του Πολιτειακού Συμβουλίου και αυτή του ίδιου του Πούτιν.
Κάνοντας χρήση μιας παρεμφερούς αναλογίας, ο σχολιαστής Κονσταντίν Έγκερτ επισημαίνει πως πρόκειται «για ένα άσκοπο παιχνίδι» που στην πραγματικότητα καταλήγει στην διατήρηση του status quo.
Οι αντιδράσεις
Ο αντιπολιτευόμενος Αλεξέι Ναβάλνι,εκτιμά πως οι αλλαγές που προωθούνται σηματοδοτούν μια επιστροφή στην σοβιετικού τύπου πολιτική και πως κάθε ψήφος για την αλλαγή του Συντάγματος θα εξυπηρετεί την τέλεση μίας απάτης.
Άλλοι ακτιβιστές όπως ο Λιγιούμποβ Σομπόλ ήτα εξίσου ανήσυχος. «Το να αλλάζουμε τους κλέφτες με άλλους κλέφτες δεν αποτελεί ούτε μεταρρύθμιση, ούτε ανανέωση».
Κάποιοι επίσης συνέκριναν την παραίτηση του αντιδημοφιλούς Μεντβιέντεβ με την πτώση του άλλου πρωθυπουργού του Πούτιν, Μικαηλ Φράντκοβ, ένα χρόνο πριν την λήξη της προηγούμενης δεύτερης προεδρικής θητείας του Πούτιν.
Αν και ο νέος υποψήφιος πρωθυπουργός θεωρείται ένας αξιόλογος τεχνοκράτης που έχει αναμορφώσει πλήρως τις φορολογικές υπηρεσίες, δεν υπάρχουν πολλές πληροφορίες για το ποιος πραγματικά είναι και ποιος μπορεί να είναι ο ρόλος του τα σχέδια του Πούτιν. Και ο πρώην πρωθυπουργός Φράντκοβ όμως είχε αντικατασταθεί από έναν άγνωστο στο πολιτική σκηνή της Ρωσίας, Βίκτορ Ζούμπκοβ, ο οποίος παρέμεινε στο αξίωμα για λίγους μήνες.
Πηγή: BBC
