Η έλλειψη συνείδησης ατομικής ευθύνης, αντανακλαστικών της Πολιτείας, επιδημιολογικών στοιχείων, σωστών γνωμοδοτήσεων, το πολιτικό κόστος και άλλοι λόγοι μπορεί να οδήγησαν στην έξαρση της επιδημίας στην Ελλάδα.
Για δεύτερη συνεχόμενη μέρα οι επιβεβαιωμένες διαγνώσεις κορονοϊού ξεπέρασαν τις 2000 και μάλιστα μετά από 25 ημέρες “απαγορευτικού”. Το γεγονός αυτό δείχνει ότι το lockdown δεν έχει αποδώσει τα αναμενόμενα, ενώ παραμένει θολό το τοπίο για το τι ή ποιος μπορεί να έχει φταίξει. Το σίγουρο είναι πως ένα τέτοιο σκαμπανέβασμα στα επιδημιολογικά δεδομένα, περιπλέκει και την κατάσταση όσον αφορά στις εισηγήσεις της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων.
Από κει και πέρα, η κοινωνία αναρωτιέται τι πήγε λάθος. Εδώ θα μπορούσαμε να αναφέρουμε τα παρακάτω:
1. Αντικειμενικά η επιστημονική κοινότητα είχε υποεκτιμήσει τη δυναμική του ιού. Αν και ήταν σίγουρο ότι κατά τους ψυχρότερους μήνες θα ήταν και πάλι επιθετικός, δεν είχε διαπιστωθεί η έντονη μεταδοτικότητά του. Ο ιός επιτέθηκε εντονότερα κατά το δεύτερο κύμα στην Ευρώπη, πιάνοντας εξ απήνης ακόμη και κοινωνίες που είχαν δοκιμαστεί τραγικά την Άνοιξη.
2. Είχε διατηρηθεί η εντύπωση, ότι επειδή η Ελλάδα τα κατάφερε καλύτερα από οποιαδήποτε άλλη χώρα κατά το πρώτο κύμα, θα πετύχαινε το ίδιο και στην οποιαδήποτε άλλη στιγμή, όταν αυτό θα ήταν αναγκαίο. Να σημειώσουμε εδώ ότι κατά το πρώτο κύμα η διασπορά του ιού στην επικράτεια ήταν ελάχιστη σε σχέση με το καλοκαίρι. Θα έπρεπε αυτόν το παράγοντα, δηλαδή τις κρυφές εστίες τις επιδημίας, να τις λάβει από νωρίς υπόψη της η Κυβέρνηση.
3. Εκτιμήθηκε δραματικά λάθος η διασπορά του ιού στην κοινότητα. Κατά το πρώτο κύμα τα μαθηματικά μοντέλα έδιναν σαν ανώτερο αριθμό κρουσμάτων στην κοινότητα το πολύ 20.000. Όταν λήφθηκε η απόφαση για το lockdown το Νοέμβριο, τα επιβεβαιωμένα ενεργά κρούσματα ήταν πάνω από 13.000 με πολλαπλάσιο αριθμό αυτών να είναι τα πραγματικά.
4. Δεν αναλύθηκε το ποσοστό μη τήρησης των μέτρων. Είναι πολύ διαφορετικό το να εκτιμά κανείς ένα ποσοστό 10% του πληθυσμού στη μη τήρηση των μέτρων όταν υπάρχουν συνολικά 20.000 ενεργά κρούσματα, κυρίως στην Αττική και άλλο όταν αυτό το ίδιο ποσοστό αφορά σε 100.000 στην επικράτεια.
5. Άργησε πολύ η Κυβέρνηση να επιβάλει παντού τη χρήση μάσκας, για ένα μέχρι σήμερα ανεξήγητο λόγο. Θα πρέπει να σημειώσουμε εδώ, ότι ακόμη και όταν η χρήση μάσκας θεωρούνταν επιβεβλημένη μόνο για τα άτομα τα οποία υποψιάζονταν ότι νοσούν, θα έπρεπε να έχει επιβληθεί σε όλους μας. Ο κ. Τσιόδρας εξάλλου το είχε αναφέρει ξεκάθαρα: σε περίοδο πανδημίας όλοι μας θα πρέπει να συμπεριφερόμαστε σαν να άτομα που φέρουμε τον ιό. Άρα όλοι θα έπρεπε να την φοράμε.
6. Από την αρχή είχε διαφανεί πως τα κατά τόπους περιοριστικά μέτρα στην ηπειρωτική Ελλάδα δεν είχαν αποτέλεσμα. Η απόφαση για μετακίνηση από νομό σε νομό αποδείχτηκε ότι προκάλεσε τη μεγάλη διασπορά, όμως δε λήφθηκαν μέτρα απαγορεύσεων, παρά μόνο σε περιορισμένο βαθμό.
7. Διαπιστώνεται έλλειψη επιδημιολογικών στοιχείων σε τοπικό επίπεδο. Δόθηκε βαρύτητα στα μεγάλα αστικά κέντρα και αγνοήθηκε η μετάδοση στην περιφέρεια. Δεν είναι τυχαίο ότι το πρώτο “θερινό” lockdown στον Πόρο κατέδειξε την πλημμελή αστυνόμευση των περιοριστικών μέτρων, πριν αυτό επιβληθεί. Κάτι αντίστοιχο φαίνεται να συνέβη και στις Σέρρες. Χρειάζονταν πιο συγκεκριμένα και αντιπροσωπευτικά δεδομένα του πληθυσμού. Επίσης δεν δόθηκε ανάλογη σημασία και στις ηλικιακές ομάδες. Είναι λογικό πως αν από τα 20.000 τεστ που γίνονται, τα 15.000 αφορούν νεαρές ηλικίες, εκεί να εντοπίζονται και τα περισσότερα κρούσματα.
8. Είναι γεγονός ότι η Κυβέρνηση θεώρησε ότι το ρίσκο για διατήρηση του ανοίγματος πολλών δραστηριοτήτων που ενίσχυαν τη μετάδοση του ιού ακόμη και τον Οκτώβριο δεν ήταν επικίνδυνο. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να μη λάβει έγκαιρα μέτρα.
9. Ο κόσμος κουράστηκε να ακούει περί ατομικής ευθύνης, ενώ την ίδια στιγμή έχασε την εμπιστοσύνη του προς την επιστημονική κοινότητα, όταν, χωρίς η τελευταία να ευθύνεται, θεωρήθηκε πολιτικό δεκανίκι. Βεβαίως αυτό δε σημαίνει ότι συγχωρείται η απερισκεψία του κάθε πολίτη ο οποίος δε συμπεριφέρεται με τη δέουσα προσοχή.
