Όταν ανηφορίζαμε στά βουνά τού Spac μέ λίγους συναγωνιστές, προκειμένου νά επισκεφτούμε τό κολαστήριο τού Χότζα όπου μαρτύρησαν χιλιάδες παλικάρια τής Βορείου Ηπείρου, δέν μπορούσαμε νά φανταστούμε αυτά πού αντίκρυσα τά μάτια μας στόν αιματοβαμμένο εκείνο τόπο.
Μαζί μας ήταν καί δυό εκλεκτοί φίλοι, λεβέντες από τή Δερβιτσιάνη, ένας εκ τών οποίων πέρασε σ αυτή τή φυλακή, πάνω από 20 χρόνια δουλεύοντας στίς σήραγγες, βγάζοντας χρώμιο καί νικέλιο σέ υψόμετρο πάνω από 1500 μ. Κι όμως, παρ όλα τά όσα τράβηξαν «μαρτυρώντας καί τό γάλα τής μάνας τους» -προσφιλή φράση τών φυλακισμένων βορειοηπειρωτών-, τό φρόνημα καί η ψυχή τους παρέμεινε αδούλωτη.
Γι’ αυτό στίς 21 Μαίου τού 1973 πραγματοποίησαν τήν πρώτη εξέγερση σέ όλη τήν Αλβανία, αναγκάζοντας τόν ίδιο τόν δικτάτορα Χότζα νά στείλει μεραρχίες στρατού καί τόν υπουργό του Σέχου στά κατσάβραχα γιά νά καταστείλει τήν εξέγερση. Μία εξέγερση πού κράτησε 5 μέρες καί πού είχε σάν θλιβερό απολογισμό τό σάπισμα στό ξύλο αρκετών, τήν εκτέλεση λιγότερων καί πέταμα στίς γύρω χαράδρες τών άψυχων κορμιών τους.
Συνελήφθησαν τότε 73 κρατούμενοι από τούς οποίους 12 πού αρνήθηκαν νά παραδοθούν, τούς έβγαλαν μέ φορείο καί τούς μετέφεραν δεμένους χειροπόδαρα στά Τίρανα όπου τό στρατοδικείο τούς καταδίκασε καί σέ άλλα χρόνια φυλακή, ενώ 4 σέ εκτέλεση. Ανάμεσά τους, καί ο φίλος Ηρακλής Σύρμος πού αποφυλακίστηκε μέ τήν πτώση τού κομμουνισμού καί επέστρεψε στήν οικογένειά του. Δέν ξέχασε ποτέ τά όσα πέρασε εκεί, καί δέν έσβησε ποτέ από τήν καρδιά του η αγάπη γιά τήν Μάνα Ελλάδα.
Γι αυτό καί δέν σταμάτησε νά αγωνίζεται μετά τό 1990 μέ περισσότερο θάρρος γιά τή Λευτεριά τής Βορείου Ηπείρου, αιτία πού τόν οδήγησε ξανά στή φυλακή τού Μπερίσα μέ τή δίκη τών «5» τό 1994.
Υ.Γ. 1. Στην φωτογραφία ο Ηρακλής, μάς «ξεναγεί» στό χώρο τών φυλακών, εκεί πού μαζεύτηκαν αυτοί πού αρνήθηκαν νά παραδοθούν, καί τό σημείο στό κελλί του όπου ξάπλωνε κάτω στό δάπεδο μέ ένα λιωμένο στρώμα καί σκεπαζόταν μέ μία τριμένη παλιοκουβέρτα πού δέν έκανε τίποτα τό χειμώνα καί παρακαλούσε όπως όλοι οι κρατούμενοι νά μπούν στίς σήραγγες νά δουλέψουν, παρά νά μείνουν στό κελλί, γιατί μέσα σ αυτές είχε 40 βαθμούς ενώ έξω -20.
Υ.Γ. 2. Γι αυτόν αλλά καί πολλούς άλλους Έλληνες πού φυλακίστηκαν γιά τήν Ελλάδα, τό ελληνικό κράτος δέν έδειξε τό μητρικό του ενδιαφέρον.όπως θά έπρεπε.
Πηγή: ΒΟΡΕΙΟΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟ ΒΗΜΑ, Himara.gr
