“Προσκυνητής” στην Ιερά Σύνοδο η κυβέρνηση, αλλά αυστηρή με τους πολίτες

Η «ειδική σχέση» ανάμεσα στην κυβέρνηση και την Εκκλησία φαίνεται πώς πρυτάνευσε έναντι της άμεσης ανάγκης ανάσχεσης του 4ου κύματος της πανδημίας, στην συνάντηση κυβερνητικού κλιμακίου αποτελούμενου από τον Βασίλη Κικίλια και τον Σωτήρη Τσιόδρα με την Ιερά Σύνοδο. Οι συνομιλίες φαίνεται πώς επισφράγισαν έναν συμβιβασμό ανάμεσα στα δύο μέρη. Πιθανότατα προαποφασισμένο σε κορυφαίο επίπεδο. Αυτό δείχνει τόσο η απόφαση στην οποία κατέληξε η ηγεσία της Εκκλησίας η οποία κάθε άλλο παρά καταδικάζει τις «αντιεμβολιαστικές» κορώνες που διατυπώνονται από ιερείς. Επίσης η κυβερνητική στάση που περιορίστηκε σε μία «ταπεινή» έκκληση, την ίδια στιγμή που στην υπόλοιπη κοινωνία η κυβέρνηση απευθύνεται με «κοινωνικό αυτοματισμό», απειλές προστίμων και μεταβίβαση ευθύνης για την εξέλιξη της πανδημίας.

Άλλο ύφος στους πολίτες, άλλο στην Ιερά Σύνοδο

Στο επίπεδο των πολιτικών δηλώσεων ο τρόπος που εκφράστηκε η κυβέρνηση για τις επαφές και τις συνομιλίες της με την Εκκλησία της Ελλάδας, ήταν …παράδοξα συγκρατημένος. Το ύφος των κυβερνητικών στελεχών υπήρξε ιδιαίτερα μειλίχιο και έρχεται σε πλήρη αντίθεση με το αντίστοιχο που χρησιμοποιεί η κυβέρνηση όταν αναφέρεται είτε στους μικρο-επαγγελματίες της εστίασης, είτε στους εργαζόμενους, είτε στους πολίτες γενικώς.

«Ύστερα από ενάμιση χρόνο κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί πια ότι δεν ξέρει για τον κορονοϊό» ανέφερε χαρακτηριστικά στο τελευταίο του διάγγελμα ο Κυριάκος Μητσοτάκης μιλώντας στους πολίτες. Απεύθυνε παράλληλα αυστηρή προειδοποίηση λέγοντας πως «όσοι δεν εμβολιάζονται, δεν θα οδηγήσουν τον τόπο σε καθολικές απαγορεύσεις»

. Όμως δεν ακολουθήθηκε η ίδια ρητορική από τον υπουργό Υγείας όταν αναφέρθηκε στην Εκκλησία της Ελλάδας. Παρά το γεγονός πως επί μήνες έχουν καταγραφεί αντιδράσεις της Εκκλησίας για τα μέτρα αντιμετώπισης του Covid 19 ακόμη και αντι-εμβολιαστικές ακρότητες προερχόμενες από ιερείς. Ενδεικτική ήταν η δήλωση του Βασίλη Κικίλια που σημείωσε πως «ζητήσαμε με κάθε σεβασμό οι άγιοι Πατέρες να στηρίξουν και να βοηθήσουν αυτή την προσπάθεια για την αντιμετώπιση της πανδημίας». Προφανώς στην συμβολική λογική του εξευμενισμού της ηγεσίας της Εκκλησίας εντάσσεται και η «στράτευση» του καθηγητή Σωτήρη Τσιόδρα, που ήταν το δεύτερο μέλος που εκπροσώπησε την κυβέρνηση στην συνάντηση. Αφού είναι γνωστό το θρησκευόμενο προφίλ του καθηγητή λοιμωξιολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ.

Απλή σύσταση

Εκτός όμως από το ζήτημα του ύφους, όσον αφορά την ουσία φαίνεται ότι υπήρξε συμβιβασμός ανάμεσα στην κυβέρνηση και τις αντιλήψεις η ακόμη και τις απαιτήσεις της Εκκλησίας. Αυτό δείχνει η απόφαση και η ανακοίνωση της Ιεράς Συνόδου, αφού τηρεί αποστάσεις από μια λογική έντονης έκκλησης προς τους πιστούς να σπεύσουν άμεσα να εμβολιαστούν.

Σύμφωνα με την απόφασή της, η Ιερά Σύνοδος δεσμεύεται «να συστήσει για μία ακόμη φορά την ελεύθερη επιλογή του εμβολιασμού ως την αποκλειστική και επιστημονικά ελεγμένη λύση αναχαίτισης της εξάπλωσης του ιού». Όχι όμως και να καλέσει τους πιστούς, -ιδίως μάλιστα στις ηλικίες που ο κορονοϊός είναι πολύ επικίνδυνος- να εμβολιαστούν άμεσα. Πόσο μάλλον να απαιτήσει από τους ιερείς, που έρχονται σε επαφή με το ποίμνιο να είναι εμβολιασμένοι. Την ίδια μάλιστα στιγμή που οι συναθροίσεις σε κλειστούς χώρους εγκυμονούν κινδύνους μετάδοσης της πανδημίας, η Ιερά Σύνοδος ζητά να γίνει πιο συχνή η συμμετοχή των πιστών στις θρησκευτικές εκδηλώσεις. Χαρακτηριστικά στην απόφαση επισημαίνεται ότι θα σταλεί εγκύκλιος της Ιεράς Συνόδους για «την ενημέρωση των πιστών για την πνευματική και κανονική διδασκαλία της Εκκλησίας σε θέματα πανδημιών, συνιστώντας προσευχητική εγρήγορση και συχνή συμμετοχή στην λατρευτική Της ζωή».

Στην ίδια απόφαση δεν υπάρχει καμία φραστική καταδίκη για τους ιερείς που έχουν μιλήσει ανοιχτά κατά του εμβολιασμού η για ανάλογες πρακτικές. Η Ιερά Σύνοδος αρκείται στο να επισημάνει ότι μόνον αυτή εκφράζει την επίσημη θέση της Εκκλησίας και δεσμεύεται στο μέλλον «να ελέγξει και περιορίσει κάθε παράλογη και μεμονωμένη φωνή απάδουσα προς το συνοδικό πολίτευμα της Εκκλησίας και την μακραίωνη κανονική Της Παράδοση προκειμένου να αποφευχθεί ο σκανδαλισμός των πιστών και η διακινδύνευση της υγείας όλων». Φράση η οποία έχει αρκετά γενικό χαρακτήρα και αφήνει περιθώρια ανοχής αντι-επιστημονικών απόψεων.

Τι θα γίνει με τους ναούς;

Η χθεσινή συνάντηση ανάμεσα στην πολιτική ηγεσία και την Ιερά Σύνοδο, διατηρεί αν δεν ενισχύει την εικόνα της «ειδικής σχέσης» ανάμεσα σε κυβέρνηση και Εκκλησία. Αυτής που αναδείχθηκε ιδιαίτερα τον τελευταίο 1,5 χρόνο της πανδημίας. Θυμίζουμε ότι ενστάσεις για τα μέτρα αντιμετώπισης του Covid 19 είχε η Εκκλησία τόσο το 2020 όσο και το 2021, ιδίως όσον αφορά τον εορτασμό του Πάσχα και άλλες θρησκευτικές εκδηλώσεις. Ακόμη και σήμερα άλλωστε παραμένει ασαφές το αν ο Ναοί θεωρούνται «κλειστοί χώροι» και θα υπαχθούν στο πνεύμα της πρόσφατης νομοθέτησης που θέλει στους κλειστούς χώρους να βρίσκονται μόνον εμβολιασμένοι πολίτες. Η έως στιγμής εικόνα πάντως δεν περιέχει τέτοιου είδους περιορισμούς, ενώ τον Αύγουστο υπάρχουν σειρά λατρευτικών εκδηλώσεων που δημιουργούν συνθήκες κοσμοσυρροής.

Ρουσφέτια

Αξίζει μάλιστα να θυμίσουμε ότι από την πλευρά της κυβέρνησης, το 2020 υπήρξαν οικονομικά αντισταθμίσματα προς την εκκλησία λόγω των μέτρων κατά της πανδημίας. Θυμίζουμε την νομοθετική ρύθμιση που ψηφίστηκε πέρσι τέτοια εποχή και έδινε την δυνατότητα στην Εκκλησία να ρυθμίζει τα χρέη των εκκλησιαστικών νομικών προσώπων προς τρίτους.

Ο τότε υφυπουργός Οικονομικών Απόστολος Βεσυρόπουλος είχε εισηγηθεί σχετική τροπολογία και είχε αναφέρει πως με αυτήν «δίνεται η δυνατότητα στα Εκκλησιαστικά Ιδρύματα που αποτελούν Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου να μπορούν να προβούν σε διακανονισμό των απαιτήσεών τους με τους πάσης φύσεως οφειλέτες τους. Καθορίζεται, επίσης, σαφώς, ότι το καθεστώς παραγραφής των χρηματικών απαιτήσεων και των οφειλών των Εκκλησιαστικών Νομικών Προσώπων τόσο μεταξύ τους όσο και έναντι τρίτων, συμπεριλαμβανομένου του Δημοσίου, θα διέπεται από το Λογιστικό Δίκαιο των κρατικών Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου»