Πλήγμα για τον Πούτιν η (πολύ) πιθανή ένταξη της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ

Κατά τη γνώμη αρκετών αναλυτών, η εισβολή στην Ουκρανία αποδείχθηκε δυσκολότερη για τον ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν από ό,τι είχε αξιολογήσει. Και σύμφωνα με ανάλυση του CNN, μια από τις πιο καταστροφικές επιπτώσεις της είναι η πιθανότητα ένταξης της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ.

Το σκανδιναβικό κράτος αναμένεται να εκφράσει το ενδιαφέρον του για την ένταξη στη βορειοατλαντική συμμαχία ακόμη και εντός της εβδομάδας, μόλις η Επιτροπή Διεθνών Σχέσεών του συντάξει μια απάντηση στην έκθεση ασφαλείας της κυβέρνησης, στην οποία αναφέρεται και η επιλογή ένταξης στο ΝΑΤΟ. Έπειτα, το φινλανδικό κοινοβούλιο θα συνεδριάσει για την έγκριση ή την απόρριψη των συστάσεων ασφαλείας της έκθεσης.

Τότε είναι που το ΝΑΤΟ ενδέχεται να προσκαλέσει τη χώρα να συζητήσει για την είσοδό της στη συμμαχία.

Τα μέχρι στιγμής δεδομένα

Πιστεύεται γενικώς ότι η διαδικασία θα γινόταν πολύ γρήγορα, καθώς η Φινλανδία ήδη πληροί τα περισσότερα κριτήρια και είναι εξαιρετικά απίθανο να εκφραστούν αντιρρήσεις από τα προϋπάρχοντα μέλη του ΝΑΤΟ.

Πολλαπλές πρόσφατες δημοσκοπήσεις έχουν δείξει ότι τουλάχιστον το 60% των Φιλανδών πλέον τάσσονται υπέρ της ένταξης στο ΝΑΤΟ – εντυπωσιακή αύξηση σε σχέση με το 30% περίπου που είχε αυτή την άποψη τα προηγούμενα χρόνια.

Αν όλα κινηθούν σύμφωνα με τις προσδοκίες των αναλυτών, η χώρα, που έχει λιγότερους από 6 εκατ. κατοίκους, θα άλλαζε ριζικά την ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφαλείας, με τρόπους που στο παρελθόν ήταν αδιανόητοι και που θα μπορούσαν να έχουν τρομερές επιπτώσεις για τη Ρωσία.

Πριν την εισβολή στην Ουκρανία, ο Πούτιν είχε υπογραμμίσει την ενόχλησή του για την εξάπλωση του ΝΑΤΟ τόσο κοντά στα ρωσικά σύνορα, καλώντας τη συμμαχία να τραβηχτεί στην επικράτεια της δεκαετίας του ’90, πριν την ένταξη γειτονικών προς τη Ρωσία κρατών, αλλά και πρώην σοβιετικών δημοκρατιών.

Η Ρωσία αυτή τη στιγμή μοιράζεται μια συνοριογραμμή 1215 χιλιομέτρων με πέντε κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ. Τα σύνορά της με τη Φινλανδία απλώνονται σε 1287 χιλιόμετρα.

Επομένως, η είσοδος της σκανδιναβικής χώρας στο ΝΑΤΟ δεν θα ήταν απλώς κακή είδηση για το Κρεμλίνο, αλλά και πολύ καλά νέα για τη συμμαχία. Παρά τον σχετικά μικρό πληθυσμό της, η Φινλανδία είναι μια σημαντική στρατιωτική δύναμη, που εδώ και δεκαετίες βρίσκεται σε άτυπη συμμαχία με τη Δύση. Ο στρατός της χρησιμοποιεί εδώ και δεκαετίες αμερικανικό εξοπλισμό, συμβατό με εκείνον του ΝΑΤΟ, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί εύκολα να ενταχθεί σε νατοϊκές αποστολές σε περίπτωση που το επιλέξει.

Ιδεολογία της «επιβίωσης»

Πολλοί πιστεύουν ότι ο μόνος λόγος που η Φινλανδία δεν είχε ενταχθεί στη συμμαχία πριν την κρίση στην Ουκρανία ήταν ο πραγματισμός της.

«Η φινλανδική ασφάλεια πάντα στηριζόταν σε δυο ιδέες: πρώτα στη γεωγραφία και την ιστορία και δεύτερον στον ιδεαλισμό και το ρεαλισμό», εξήγησε στο CNN ο Αλεξάντερ Στουμπ, πρώην πρωθυπουργός της χώρας.

«Σε έναν ιδανικό κόσμο θα θέλαμε να συνεργαζόμαστε με τη Ρωσία, μιας και δεν μπορούμε να αλλάξουμε τη γεωγραφική μας γειτνίαση. Όμως γνωρίζουμε από την ιστορία μας ότι η πιο ρεαλιστική απειλή για την εθνική μας ασφάλεια είναι η Ρωσία. Σταδιακά, το γεγονός ότι η Ρωσία είναι πρόθυμη να προκαλέσει μεγαλύτερο χάος στην περιοχή μας έγινε ακόμη σαφέστερο, επομένως η ένταξη στο ΝΑΤΟ μετατράπηκε σε πραγματιστική επιλογή».

Ιστορικά, η Φινλανδία διαχειριζόταν αυτές τις αντιφατικές πραγματικότητες με το να αφουγκράζεται τις ανησυχίες ασφαλείας της Ρωσίας, ακόμη και αν τις έβρισκε παράλογες, ενώ ταυτόχρονα διατηρούσε υψηλές αμυντικές δαπάνες και έναν στρατό συμβατό με εκείνο των δυτικών συμμάχων της.

«Πάντα ήταν τρελό, η ιδέα ότι μια δυτική χώρα θα μπορούσε να εισβάλει στη Ρωσία, όμως πάντα προσπαθούσαμε να καθησυχάζουμε αυτές τις αγωνίες μέσω της ενίσχυσης του εμπορίου και της συνεργασίας σε άλλους τομείς», σημείωσε στο CNN ο Τσάρλι Σαλόνιους-Πάστερνακ, επικεφαλής ερευνητής παγκόσμιας ασφάλειας στο Φινλανδικό Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων.

Φινλανδικός τρόπος ζωής

Ωστόσο, πρόσθεσε ότι πέρα από πολιτικές όπως η υποχρεωτική στρατολόγηση και οι υψηλές δαπάνες, οι φιλανδοί πολιτικοί έχουν προωθήσει ιστορικά την ιδέα ότι ο ιδεαλιστικός τρόπος ζωής των Φιλανδών πρέπει να διατηρηθεί με κάθε κόστος.

«Η ιδεολογία της Φινλανδίας είναι εκείνη της επιβίωσης. Στη διάρκεια των 100 τελευταίων ετών έχουμε γίνει μια ισχυρή, κυρίαρχη χώρα με υψηλή ποιότητα ζωής. Αναγκαστήκαμε να θυσιάσουμε τη γη μας για να διατηρήσουμε την ειρήνη», παρατήρησε ο Σαλόνιους-Πάστερνακ. «Επομένως είναι εξαιρετικά κρίσιμο να επιβιώσει ο τρόπος ζωής μας, είτε μέσω της πραγματιστικής διπλωματίας, είτε τηρώντας σκληρότερη στάση απέναντι στη σοβαρότερη απειλή».

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ένταξη της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ θα ήταν ισχυρό πλήγμα για τον Πούτιν. Όχι μόνο θα πρόσθετε κάτι λιγότερο από 1300 επιπλέον χιλιόμετρα συνόρων με το ΝΑΤΟ, αλλά λειτουργούσε ως σύμβολο της συμμαχίας κατά του Πούτιν που δημιουργήθηκε μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία. Χώρες που κάποτε επέλεγαν την ουδετερότητα, πλέον προσφέρουν πόρους και όπλα στην Ουκρανία, ενώ ο Πούτιν έχει μετατραπεί σε διεθνή παρία, με τους συμμάχους του – ιδίως εκείνους που βρίσκονται στη Δύση – να μειώνονται μέρα με τη μέρα.

Επιπλέον, μια τέτοια εξέλιξη θα διεύρυνε την επιρροή του ΝΑΤΟ στη βόρεια Ευρώπη, φτάνοντας μέχρι και την Αρκτική, μια περιοχή που γίνεται όλο και πιο σημαντική γεωπολιτικά λόγω των φυσικών της πόρων, της στρατηγικής της τοποθεσίας και των πολλαπλών εδαφικών διεκδικήσεων – μεταξύ άλλων, από τη Ρωσία, τη Φινλανδία και τις ΗΠΑ.

Η Σουηδία, που συνορεύει με τη Φινλανδία στα δυτικά της, επεξεργάζεται επίσης το ενδεχόμενο ένταξης στη συμμαχία – και η είσοδος της Φινλανδίας θα καταστήσει ένα τέτοιο σενάριο ακόμη πιο πιθανό, αφού οι δυο χώρες έχουν βιώσει περίπου τις ίδιες αλλαγές μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία.

Η αντίδραση της Ρωσίας

Φυσικά, υπάρχουν ανησυχίες για την αντίδραση της Ρωσίας στην περίπτωση που η Φινλανδία ανακοινώσει ότι επιθυμεί την ένταξή της.

Ο Μάρτι Κάρι, πρώγν αναπληρωτής επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών του φινλανδικού στρατού, δήλωσε στο CNN ότι η Ρωσία ήδη έχει ξεκινήσει εκστρατεία παραπληροφόρησης για το ζήτημα. «Κεντρικός ισχυρισμός είναι ότι η Φινλανδία είναι μια ναζιστική χώρα, επειδή πολεμήσαμε κατά της Σοβιετικής Ένωσης στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, στο πλευρό της ναζιστικής Γερμανίας», εξήγησε.

Προβλέπει ότι η Ρωσία θα μπορούσε να παραβιάσει τον φινλανδικό εναέριο χώρο και να προκαλέσει προβλήματα στις θαλάσσιες δραστηριότητες της σκανδιναβικής χώρας, συμπεριλαμβανομένης της ναυτιλίας, αλλά και να αναβαθμίσει τις επιχειρήσεις των μυστικών υπηρεσιών στη φινλανδική επικράτεια.

Ο Χάκον Λούντε Σάξι, αναπληρωτής καθηγητής στο Norwegian Defence University College, πιστεύει ότι η οποιαδήποτε κίνηση προς την κατεύθυνση της ένταξης της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ θα μπορούσε «να έχει ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη του ρωσικού στρατού στα νέα νατοϊκά σύνορα με τη Ρωσία, γεγονός που δεν θα ήταν θετικό για τη φινλανδική ή την ευρωπαϊκή ασφάλεια, ακόμη και αν δεν συνέβαινε τίποτα άλλο».

Ωστόσο, πιστεύει ότι τα πλεονεκτήματα υπερβαίνουν κατά πολύ «τις πιθανές αρνητικές συνέπειες της σχετικά μεγαλύτερης ρωσικής στρατιωτικής παρουσίας στα σύνορα της Φινλανδίας».

Και παρά τις ανησυχίες για τα όσα θα μπορούσαν να συμβούν στο διάστημα που θα μεσολαβήσει από την ανακοίνωση μέχρι την ένταξη, κατά το οποίο η Φινλανδία δεν θα είχε την προστασία του ΝΑΤΟ, αλλά θα βρισκόταν σε στάδιο διαπραγματεύσεων, πολλαπλοί αξιωματούχοι δήλωσαν στο CNN ότι αναμένουν πως τα μέλη της συμμαχίας – και κυρίως η Βρετανία και οι ΗΠΑ – θα εγγυηθούν την φινλανδική ασφάλεια σε όλη τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας.

Φυσικά, τίποτα δεν είναι βέβαιο μέχρι η Φινλανδία να προχωρήσει σε επίσημη ανακοίνωση της πρόθεσής της να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Αλλά από τη στιγμή που ο πληθυσμός της τάσσεται υπέρ, όπως και ο πολιτικός κόσμος και η Ρωσία δίνει διαρκώς αφορμές για την αναζήτηση προστασίας μέσω του ΝΑΤΟ, το CNN εκτιμά ότι το τζογάρισμα του Πούτιν για τη μείωση της επιρροής του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη έχει γυρίσει μπούμερανγκ – και μάλιστα, περισσότερο από ό,τι θα μπορούσε να φανταστεί ο ίδιος.