Αν έπρεπε να φτιαχτεί ένα άγαλμα για την ψυχή του Αργεντίνικού ποδοσφαίρου, αυτό θα έπρεπε να είναι ένα παιδί με βρώμικο πρόσωπο, μια χαίτη μαλλιών που κάνει επανάσταση απέναντι στη χτένα.
Με ευφυή, λαμπερά, απατεωνίστικα μάτια, που σε ξεγελούν και ένα λαμπερό βλέμμα που φαίνεται να υπαινίσσεται ένα γεμάτο γέλιο που δεν καταφέρνει να σχηματιστεί στο στόμα του, γεμάτο από μικρά δόντια που μπορεί να φθαρούν αν φάνε χθεσινό ψωμί.
Το παντελόνι του είναι γεμάτο με ραμμένα μπαλώματα, η φανέλα του με τις ρίγες της Αργεντινής, με πολύ χαμηλό λαιμό και με πολλές τρύπες που τις έχουν φτιάξει τα αόρατα ποντίκια της χρήσης.
Τα γόνατά του γεμάτα με τις κηλίδες πληγών που τις έχει απολυμάνει η μοίρα. Είναι χωρίς παπούτσια ή με παπούτσια των οποίων οι τρύπες στα δάχτυλα των ποδιών υποδηλώνουν ότι έχουν φτιαχτεί με υπερβολική χρήση.
Η στάση του πρέπει να είναι χαρακτηριστική. Πρέπει να φαίνεται σαν να ντριμπλάρει με μια μπάλα από κουρέλια”.
Αυτό το κείμενο ανέφερε ο Τζόναθαν Γουίλσον και ο Ρόρι Σμιθ, δεν θα μπορούσαμε να μην ξεκινήσουμε κι εμείς με αυτό. Πως να μην το κάνουμε όταν περιγράφει τόσο ωραία το χρυσό παιδί, τον pibe d’oro, τον Ντιέγκο Μαραντόνα.
Η ΠΡΟΦΗΤΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΡΧΟΜΟ ΤΟΥ ΜΕΣΣΙΑ
Όμως, ο λόγος της αναφοράς σ’αυτό το κείμενο δεν είναι η γλαφυρή περιγραφή. Είναι το γεγονός πως αυτό το κείμενο γράφτηκε το 1928, 32 χρόνια πριν γεννηθεί ο Μαραντόνα, σχεδόν μισό αιώνα πριν φορέσει τη φανέλα της Αργεντινής.
Ναι, το 1928 γράφτηκε αυτή η περιγραφή, από τον Μποροτοκό, τον συντάκτη του El Grafico. Δεν περιγράφει τον Μαραντόνα που παίζει ποδόσφαιρο, περιγράφει τον Μαραντόνα που “πρέπει” να εμφανιστεί στο μέλλον. Ο Ντιέγκο ακόμα δεν υπάρχει, υπάρχει όμως η προσμονή του.
Είναι η προφητεία, η περιγραφή του Μεσσία, των χαρακτηριστικών που πρέπει να έχει αυτός για να τον γνωρίσουν όταν κάποια στιγμή θα εμφανιστεί. Αυτά που θα πρέπει να δουν από εκείνον για να καταλάβουν πως αυτός είναι το Χρυσό Παιδί, που θα τους οδηγήσει στη γη της επαγγελίας.
Έτσι τον φαντάζονταν, έτσι τον περίμεναν. Είναι δυνατόν να μην τον πουν μεσσία όταν τελικά εκείνος εμφανίστηκε; Είναι να δυνατόν να μην τον πουν θεό όταν εκπλήρωσε στο έπακρο την προφητεία και όχι μόνο εμφανίστηκε μπροστά στα μάτια τους, αλλά τους πήγε στην κορυφή το 1986;
Όχι, δεν ήταν δυνατόν. Το χρυσό παιδί ήταν ο μεσσίας τους και έγινε ο θεός τους. Τότε και για πάντα, στους αιώνες των αιώνων, αμήν.
Η ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗ ΠΟΥ ΤΟΝ ΣΗΜΑΔΕΨΕ
Έτσι έγινε θεός στην Αργεντινή και μετά η μοίρα φρόντισε να γίνει και στην Ευρώπη. Μετά το καταστροφικό πέρασμα από την Μπαρτσελόνα, καμία μεγάλη ομάδα δεν ήθελε να πάρει το ρίσκο με αυτόν. Ο Ντιέγκο κατάληξε στη Νάπολι, πήγε προς τα κάτω, πολύ κάτω.
Αυτή η μετακίνηση τον σημάδεψε όσο και η προφητεία για το χρυσό παιδί. Πήγε εκεί που δεν είχαν κερδίσει ποτέ τίποτα. Πήγε εκεί που δεν υπήρχε ιστορία, παρελθόν, άλλοι μεγάλοι παίκτες. Όπως και την Αργεντινή, έτσι και στη Νάπολη, ο Μαραντόνα έγινε μεσσίας άμα τη εμφανίσει.
ΤΟ ΑΓΑΛΜΑ ΥΨΩΘΗΚΕ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΥΔΡΟΓΕΙΟ
Το 1986 εκπλήρωσε την προφητεία της χώρας του και το 1987 οδήγησε στην κορυφή και τη δεύτερη πατρίδα του. Έγινε θεός όπου πατούσε. Το άγαλμα που περιέγραφε το 1928 ο Μποροτοκό έγινε πραγματικότητα. Υψώθηκε πάνω από την υδρόγειο, το παιδί με το βρόμικο πρόσωπο και την μπάλα στα πόδια, που είναι ανοιχτά γιατί επιχειρούν την ντρίμπλα.
Το ένα πόδι πατούσε στην Αργεντινή και το άλλο στη Νάπολη. Στάθηκε σαν κολοσσός πάνω από τη γη, το κεφάλι του, η τούφα των μαλλιών που κάνει επαναστάση στη χτένα, ακούμπησε τον ουρανό. Και το αριστερό χέρι σηκώθηκε και τον τρύπησε κι αυτόν, πέρασε πάνω κι απ’τα αστέρια.
Όχι. Κανείς δεν είχε πετύχει κάτι ανάλογο πριν απ’αυτόν και κανείς δεν το πέτυχε έκτοτε. Δεν μιλάμε για την ποδοσφαιρική αξία, ούτε για την τεχνική ικανότητα. Μιλάμε για τη θεϊκή υπόσταση, για την άνευ όρων λατρεία από δύο λαούς, μιλάμε για το τέλος της διαδρομής.
ΔΙΑΛΥΘΗΚΕ ΣΕ ΜΥΡΙΑΔΕΣ ΚΟΜΜΑΤΙΑ, ΑΠΕΙΡΕΣ ΦΟΡΕΣ
Το άγαλμα υψώθηκε και έριξε τη σκιά του σε όλη τη γη. Δεν έχει πιο πάνω μετά, δεν έχει κάτι άλλο πάνω από τα αστέρια. Μετά έχει μόνο κατηφόρα, πτώση. Όλα τα αγάλματα φθείρονται, κάποια εξ αυτών συντρίβονται κιόλας, σκάνε με κρότο στο έδαφος, γίνονται κομμάτια.
Κανείς δεν είχε ανέβει σαν τον Ντιέγκο, κανείς δεν έπεσε σαν κι αυτόν. Όχι μία, αλλά αμέτρητες φορές, Όχι σε δύο, αλλά σε μυριάδες κομμάτια. Διαλύθηκε με κάθε δυνατό τρόπο, πρωταγωνίστησε σε κάθε δυνατή ιστορία, αγωνιστική και μη.
Γιατί το άγαλμά του σηκώνονταν ξανά, όσες φορές κι αν έπεφτε. Το ύψωνε ξανά η λατρεία των πιστών, αλλά και τα ίδια τα κατορθώματά του. Ο άνθρωπος διαλυόταν ξανά και ξανά μπροστά στα μάτια μας, αλλά ο μύθος παρέμενε αναλλοίωτος, άσπιλος.
ΜΥΘΟΣ ΜΕ ΤΗ ΔΙΠΛΗ ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΟΡΟΥ
Πως να μη γίνει έτσι. Αυτά που είδαμε στο Παγκόσμιο του 1986 ήταν πέρα από κάθε φαντασία. Αυτά που ακολούθησαν με τη Νάπολι δεν είχαν προηγούμενο.
Το λεξικό λέει πως μύθος είναι δύο πράγματα. Το πρώτο είναι η ιστορία που δεν είναι πραγματικότητα, το παραμύθι, το αποκύημα της φαντασίας. Το δεύτερο είναι εκείνος που έχει τέτοια λάμψη και τέτοια δυναμη που έχει αποκτήσει διαστάσεις θρύλου.
Η λάμψη και οι ικανότητες του Μαραντόνα ήταν τέτοιες που ο λαός δεν είχε άλλη επιλογή. Φτιάξαμε μύθους για εκείνον. Όχι για να εξυψώσουμε κάτι ψεύτικο, όχι για να φτιάξουμε ένα παραμύθι για το τίποτα, αλλά γιατί δεν είχαμε άλλον τρόπο να τον περιγράψουμε.
“ΤΟ ΠΗΡΕ ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ”
Κάπως έτσι είπαμε πως πήρε το Μουντιάλ μόνος του. Δεν έγινε έτσι, μια χαρά συμπαίκτες είχε, απόλυτα πετυχημένους στη Λατινική Αμερική. Απλώς δεν ήταν διάσημοι στην Ευρώπη, όπως πχ οι αντίστοιχοι Βραζιλιάνοι.
Ήταν τόσο έξω από τη λογική αυτά που έκανε ο Μαραντόνα σε εκείνο το τουρνουά, που δεν είχαμε άλλον τρόπο παρά να πούμε “το πήρε μόνος του”. Δεν έγινε έτσι, αλλά πως να το πεις και αλλιώς;
“ΜΕ ΤΗ ΦΤΩΧΗ ΝΑΠΟΛΙ”
Κάπως έτσι είπαμε πως πέτυχε με τη φτωχή Νάπολι. Δεν έγινε έτσι. Φτωχή ήταν η πόλη, φτωχή ήταν πάντα η ομάδα σε σχέση με τον πλούσιο Βορρά, αλλά δεν πέτυχε ως φτωχή με τον Ντιέγκο.
Πρώτα γιατί είχε τα χρήματα για να τον πάρει, να σπάσει το παγκόσμιο ρεκόρ αγοράς παίκτη, που κατείχε ο ίδιος από όταν πήγε στην Μπαρτσελόνα. Δεύτερον, γιατί καμία ομάδα στην Ιταλία δεν ξόδεψε περισσότερα χρήματα για μεταγραφές από τη Νάπολι στο διάστημα μέχρι να πάρει τελικά το πρωτάθλημα.
Ναι, η Νάπολι ήταν η ομάδα που ήταν μια ζωή στη σφαλιάρα των μεγάλων του Βορρά, ναι δεν είχε τίποτα πριν τον Ντιέγκο και δεν έχει τίποτα μετά απ’αυτόν. Αυτό είναι αλήθεια. Αλλά είναι μύθος πως πέτυχαν με ψίχουλα.
Δεν έγινε έτσι, είναι σαν να λες πως πέτυχε η φτωχή Τσέλσι όταν ήρθε ο Αμπράμοβιτς ή η φτωχή Σίτι όταν ήρθαν οι Άραβες. Μικρή ήταν η Νάπολι και ο Μαραντόνα την έκανε μεγάλη, αλλά φτωχή δεν ήταν.
ΔΕΝ ΕΙΧΑΜΕ ΑΛΛΟ ΤΡΟΠΟ
Όμως, έτσι είναι οι λαϊκές διηγήσεις. Παίρνουν το μεγάλο, αληθινό γεγονός και το πασπαλίζουν. Στο φινάλε, κανείς δεν το άξιζε περισσότερο το να πούμε και μερικά ψέμματα για εκείνον.
Δεν ήταν προπαγάνδα και φανμποϊσμός το να λέμε “το πήρε μόνος του, το πήρε με τους φτωχούς”. Ήταν απλώς ο τρόπος να λέμε μεταξύ μας όταν σαν κι αυτόν δεν ήταν κανένας.
ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΠΟΥ ΜΑΣ ΠΡΟΚΑΛΕΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ
Και τώρα γιατί κλαίμε; Κλαίμε γιατί κηδέψαμε τη νιότη μας όπως έγραψε και ο Σκουντής. Κλαίμε γιατί έλαβε τέλος μια ζωή μοναδική. Ένας άνθρωπος larger than life, που έζησε εκατό ζωές σε μία.
Κλαίμε γιατί θα ισχύει αιώνια αυτό που έγραψε η Μάγια Ανγκέλου. “Οι άνθρωποι θα ξεχάσουν αυτά που είπες, θα ξεχάσουν αυτά που έκανες, αλλά δεν θα ξεχάσουν ποτέ πως τους έκανες να νιώσουν”.
Δεν υπάρχει συναίσθημα που να μην μας το προκάλεσε ο Ντιέγκο. Έκσταση και θαυμασμός, στεναχώρια και προβληματισμός, ατόφια χαρά και αγνή θλίψη. Ο,τι μπορεί να νιώσει κανείς, μας το προκάλεσε εκείνος, με όσα έκανε μπροστά στα μάτια μας, όσα μαθαίναμε ότι έκανε πίσω από τις κάμερες, όσα είπε.
Είναι τα χίλια συναισθήματα που σου προκαλεί όχι ένα βίντεο με γκολ, όχι μια ντρίμπλα, αλλά έστω και μια φωτογραφία. Όποια νά’ναι, δεν έχει σημασία. Οι πραγματικά μεγάλοι δεν έχουν κακές φωτογραφίες, λάμπουν σε όλες και κάτι νιώθεις, αμέσως, με την πρώτη ματιά.
Ο Μαραντόνα ήταν όλα και όποιος χωρίζει τον άνθρωπο από τον παίκτη, την μπάλα από την κόκα, το παιδί από τον μεσήλικα τσαρλατάνο είναι αφελής και χάνει την ουσία.
ΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΤΟΥ ΜΠΑΜΠΑ ΣΤΙΣ ΚΟΡΕΣ ΤΟΥ
Είναι όλα μαζί. Και πάνω απ’όλα, είναι αυτό το βίντεο από την ταινία του Κουστουρίτσα. Είναι το ole, ole, ole, Diego-Diego.
Είναι το βλέμμα που ρίχνει στις κόρες του όταν αρχικά του αρνούνται να ανέβουν στη σκηνή μαζί του. Είναι το “έλα, για τον μπαμπά, μη μου λες όχι”. Είναι η σκοτεινιά στο βλέμμα της Κλαούντια, της γυναίκας που ήταν δίπλα του από τα 15 της.
Κλαίω γιατί η ζωή του δεν ήταν λιγότερο τραγική από όσο ήταν μεγαλειώδης. Γιατί όση χαρά έδωσε σε εκατομμύρια αγνώστους, άλλο τόσο πόνο μοίρασε σε όσους τον αγαπούσαν. Δεν μπορούσε να κάνει αλλιώς, ούτε στη μία περίπτωση, ούτε στην άλλη.
Αυτή ήταν η μοίρα του, αυτός ήταν ο Ντιέγκο.
