Το πρώτο 20ήμερο του Οκτώβρη του 1994 ήταν σημαδιακό για το ελληνικό μπάσκετ. Ο μεγαλύτερος θρύλος του σπορ αποχωρούσε άδοξα, μπαίνοντας σε ένα ταξί που κάλεσε έξω από το κλειστό του Μετς. Ήταν Τρίτη 18/10, ο Παναθηναϊκός έπαιζε με τους Αμπελόκηπους κι αυτός έφευγε συννεφιασμένος από την κόντρα με τον Κώστα Πολίτη. Πήγε κατευθείαν στο σπίτι που του είχαν νοικιάσει οι “πράσινοι’, μάζεψε τα πράγματα του και την επόμενη μέρα έφυγε για τη Θεσσαλονίκη. Δεν το φανταζόταν ίσως ούτε ο ίδιος, αλλά εκείνο το απόγευμα, έβαζε ένα ολότελα άδοξο τέλος στην τεράστια καριέρα του.
Εντάξει, τώρα που πέρασαν τα χρόνια, επήλθε η λήθη. Κάποια στιγμή ο Γκάλης αποκατέστησε τις σχέσεις του με τον Παναθηναϊκό και τον μακαρίτη Παύλο Γιαννακόπουλο, σύσσωμο το ελληνικό και το ευρωπαϊκό μπάσκετ του απέδωσε τα εύσημα στην μεγάλη γιορτή που διοργανώθηκε το 2013 στη Θεσσαλονίκη, η είσοδος του στο Hall of Fame επιβεβαίωσε τον μύθο του.
Όσα προηγήθηκαν της τελευταίας μέρας που εμφανίστηκε ο Νικ σαν ενεργός αθλητής σε γήπεδο δημιούργησαν αυτό τον μύθο. Ήταν τόσο πολλά και υπέροχα, που τα μνημονεύουμε ακόμη και τώρα, σχεδόν τριάντα χρόνια μετά απ’ αυτό το άδοξο αντίο.
ΕΝΑΣ “ΘΗΣΑΥΡΟΣ” ΓΙΑ ΤΟΝ ΓΚΑΛΗ
Το καλοκαίρι του 1992, ο Παύλος Γιαννακόπουλος έχοντας πεισμώσει από την παταγώδη αποτυχία της προηγούμενης σεζόν, όταν ο Παναθηναϊκός για πρώτη (και τελευταία) φορά στην ιστορία, έμεινε εκτός Ευρώπης, ανοίγει το πορτοφόλι του και κάνει διαδοχικά μπαμ. Στόγιαν Βράνκοβιτς, Άριαν Κόμαζετς, Τιτ Σοκ (μόνο για τις ελληνικές διοργανώσεις) και πάνω απ’ όλα Νίκος Γκάλης.
Καθώς οι σχέσεις του μεγάλου σκόρερ με τον Άρη είχαν φτάσει σε οριακό σημείο κι αφού ο Ολυμπιακός ναι μεν το σκεφτόταν, αλλά δεν προχώρησε, εν τέλει, σε συζητήσεις μαζί του, ο αείμνηστος πρόεδρος του Παναθηναϊκού ήξερε ότι για τον Νικ η διαδρομή μέχρι το κλειστό της Γλυφάδας ήταν μονόδρομος. Η συμφωνία έκλεισε στη Θεσσαλονίκη, παρόντος του γυμναστή και τότε προσωπικού φίλου του Γκάλη, Γιώργου Ραμπότα, σε ψαροταβέρνα της Νέας Κρήνης.
Ο αστικός μύθος θέλει τον Νικ να πληρώνει το λογαριασμό, ύψους 42.000 δραχμών, ποσό αρκετά σημαντικό για την … εστίαση της εποχής. Μπροστά στα 300 εκατομμύρια δραχμές, που θα’ παιρνε ετησίως, συν τα μπόνους, μια μερσεντές και διάφορα άλλα, ο λογαριασμός της ταβέρνας δεν ήταν τίποτε για τον “γκάνγκστερ”. Ακόμη και στα 35 του, ο Γκάλης παρέμενε ο πιο ακριβοπληρωμένος μπασκετμπολίστας στην Ελλάδα με μια τριετή συμφωνία που άγγιζε το 1 δις δραχμές. Θησαυρός…
Στην πρώτη συγκέντρωση της σεζόν 1992-93, το κλειστό της Γλυφάδας γέμιζε από κόσμο για να αποθεώσει τ τα νέα αποκτήματα της ομάδας και φυσικά το Νίκο Γκάλη. Το πρώτο επαγγελματικό πρωτάθλημα, που ξεκινούσε θα έφερνε σε θέση μάχης τον Παναθηναϊκό του Παύλου Γιαννακόπουλου και τον Ολυμπιακό του Σωκράτη Κόκκαλη, που την προηγούμενη σεζόν είχε κατακτήσει την 2η θέση πίσω από τον ΠΑΟΚ, επιστρέφοντας δυναμικά στο προσκήνιο.
ΠΡΩΤΟΣ ΤΙΤΛΟΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΕΦΤΑ ΧΡΟΝΙΑ
Ο Γκάλης γίνεται με το καλημέρα ηγέτης και του Παναθηναϊκού. Δεν του είναι εύκολο να προσαρμοστεί, στο πρώτο ματς μάλιστα εναντίον του Άρη του Τάρπλεϊ και του Γιαννάκη, βουρκώνει, σφίγγει τα δόντια, αλλά βάζει 26π και 11 ασίστ οδηγώντας τον ΠΑΟ στο 82-70 που σπάει το αήττητο των “κιτρίνων” μετά από οκτώ αγωνιστικές.
Θα’ ναι παρών και στον τελικό του Κυπέλλου, όπου κατά σύμπτωση ξαναβρίσκει τον Άρη απέναντί του. Αυτή τη φορά θα σκοράρει 36 πόντους (έχοντας 24/29 βολές) σε ένα επεισοδιακό τελικό, όπου οι Θεσσαλονικείς προερχόμενοι από τη μεγάλη τους νίκη στο Τορίνο και το πρώτο ευρωπαϊκό τρόπαιο της ιστορίας τους, εμφανίζουν τον Ρέτζι Θίους που περνάει στα χρονικά ως ο Αμερικανός του ενός αγώνα. Το Κύπελλο είναι ο πρώτος τίτλος του Παναθηναϊκού μετά από εφτά χρόνια και ο τελευταίος, όπως θα αποδειχθεί, του Γκάλη.
Με 21.8π και 5.8 ασίστ, ο Γκάλης αναδεικνύεται τρίτος σκόρερ του πρωταθλήματος, ξεκινάει αλλά δεν διεκδικεί μέχρι τέλους τον τίτλο του πρωταθλητή, αφού ο Παναθηναϊκός αποχωρεί μετά τον τρίτο τελικό κι ενώ οι “ερυθρόλευκοι” προηγούνται 2-1 έχοντας ανατρέψει το αρχικό 1-0. “Ήταν το μεγαλύτερο λάθος μου” θα παραδεχθεί χρόνια αργότερα ο Παύλος Γιαννακόπουλος, που έδωσε εντολή στην ομάδα να μην κατέβει στον τέταρτο τελικό διαμαρτυρόμενος για τη διαιτησία…
ΤΟ ΚΑΖΟ ΤΟΥ ΤΕΛ ΑΒΙΒ
“Φέτος θα είμαι καλύτερος γιατί έχω προσαρμοστεί πλήρως” λέει ο Γκάλης λίγο πριν την εκκίνηση της σεζόν 1993-94. Ο Παναθηναϊκός επιστρέφει στο Κύπελλο Πρωταθλητριών, αλλάζει στα μέσα της χρονιάς προπονητή και ο Νικ ξαναβρίσκει τον Κώστα Πολίτη με τον οποίο είχαν συνεργαστεί στην Εθνική Ομάδα. Ο θρίαμβος του 87 τους συνέδεε, η άτυπη κόντρα τους ένα χρόνο αργότερα (όταν ο Γκάλης “αργούσε” να ενσωματωθεί στην προετοιμασία του προολυμπιακού) τους χώριζε.
Ο Νικ ξαναπαίζει στα σαλόνια της Ευρωλίγκας, έχει μ.ο 22.8π και 4.7 ασίστ, σε έξι ματς βάζει πάνω από 30 πόντους με ρεκόρ τους 36 εναντίον της Καντού στην Ιταλία. Παίζει σχεδόν σαράντα λεπτά (39:6 για την ακρίβεια) και φτάνει μαζί με την υπόλοιπη “πράσινη” ομάδα στο φάιναλ-φορ του Τελ Αβίβ. Ο Γιώργος Σιγάλας πέφτει πάνω του στον ημιτελικό και τον καθηλώνει στους 8π, δεύτερη χειρότερη επίδοση στην Ευρωλίγκα μετά τους 5 που είχε σημειώσει στον δεύτερο επαναληπτικό κόντρα στη Λέφσκι που είχε τυπική σημασία.
Εντός συνόρων ο Παναθηναϊκός μένει χωρίς τίτλο (ο Γκάλης για πρώτη φορά στην καριέρα του) και αρκείται στην πρόκρισή του στην Ευρωλίγκα της επόμενης χρονιάς. Στον δεύτερο αγώνα της σειράς με τον Πανιώνιο, ο Γκάλης μένει για πρώτη φορά στην καριέρα του στην Ελλάδα χωρίς πόντο! Η χρονιά, πάντως, δεν ξεφεύγει από τα στάνταρ του, αφού τελειώνει με 21.4π και 5.1 ασίστ.
Αν και κάποτε είχε προφητεύσει ότι θα παίζει μέχρι τα 50, στο τέλος της δεύτερης σεζόν με τα πράσινα μοιάζει να σκέφτεται διαφορετικά. “Ίσως να σταματήσει μετά το τέλος του συμβολαίου του με τον Παναθηναϊκό” γράφει το περιοδικό “Τρίποντο”.
“ΠΑΡΤΟ ΜΟΝΟΣ ΣΟΥ…”
Ο Γκάλης είναι ήδη 37 ετών και δίπλα του έρχεται (μετά από τρια χρόνια) ο Παναγιώτης Γιαννάκης, αλλά κι ο Ζάρκο Πάσπαλι που είναι το χτύπημα του ΠΑΟ κατά του Ολυμπιακού (ο οποίος απαντάει με τον πριν από λίγους μήνες “πράσινο” Σάσα Βολκόφ). Η χρονιά ξεκινάει με ντέρμπι Κυπέλλου, νωρίς-νωρίς. Μόλις στις 25 Σεπτεμβρίου, οι δυο “αιώνιοι” βρίσκονται αντιμέτωποι στο κλειστό του Σπόρτιγκ που είχε δηλώσει σαν έδρα ο τιμωρημένος Ολυμπιακός.
Το ματς γίνεται μέσα σε ασφυκτική ζέστη, το μπάσκετ κακοποιείται, ο Έντι Τζόνσον βιώνει το πρώτο πολιτισμικό σοκ στην Ελλάδα και τελικά ο Παναθηναϊκός φεύγει νικητής με 42-40. Παιδικό σκορ μεν, θρίαμβος δε, που πανηγυρίζεται με τον Βράνκοβιτς αγκαλιά με τους οργανωμένους οπαδούς των “πρασίνων”.
Ιδανικό ξεκίνημα για τον ΠΑΟ, την ώρφα που ο Κώστας Πολίτης έχει ήδη συζητήσει με τον Γκάλη την μετακόμισή του στον “άσο” σε αρκετά διαστήματα του αγώνα. Η ομάδα δείχνει να μη βρίσκει εύκολα τη χημεία, καθώς ο έμπειρος προπονητής πρέπει να βρει τους ρόλους στις τεράστιες προσωπικότητες της ομάδας, να δώσει χρόνο στους νέους και να κρατήσει τον Παναθηναϊκό στο υψηλότερο επίπεδο.
Στις 6 Οκτωβρίου ο ΠΑΟ δίνει ίσως το πιο καθοριστικό ματς της χρονιάς. Ο επαναληπτικός με την Μπουντιβέλνικ Κιέβου στην κατάμεστη Γλυφάδα είναι ένα θρίλερ διαρκείας. Οι Ουκρανοί έχοντας νικήσει στο πρώτο ματς 87-79, βγάζουν το λάδι στον ΠΑΟ, που θέλει οπωσδήποτε τη νίκη για να διασφαλίσει τα έσοδα λόγω της συμμετοχής του στο Κύπελλο Πρωταθλητριών. Ο αποκλεισμός ισοδυναμεί με καταστροφή.
Η Μπουντιβέλνικ με επικεφαλής τους διεθνείς Γιάιλο, Οκούνσκι και Λόχματντσουκ, κάνει τη ζωή δύσκολη στον ΠΑΟ, μένοντας σταθερά στο -4 για ένα ημίχρονο και όχι μόνο. Θα χρειαστούν πειράματα στον πάγκο από τον Πολίτη, κάποιες ηρωικές άμυνες του Γιαννάκη και ο οίστρος του Γκάλη, που με 23π (8/13δ, 7/7β) και 3 ασίστ αναδεικνύεται σε κορυφαίο της ομάδας του. Καθώς στο 33′ η διαφορά εκτοξεύεται στο +13, ο Παύλος Γιαννακόπουλος, που προηγουμένως είχε καταχεριάσει μέχρι και τους οπαδούς του Παναθηναϊκού που δημιουργούσαν “ατμόσφαιρα” πίσω από τον πάγκο των Ουκρανών, σηκώνεται και ουρλιάζει: “Πάρτους μόνος σου, Νίκο!”
Αυτό θα είναι το και το τελευταίο ευρωπαϊκό ματς του πιο μεγάλου Έλληνα μπασκετμπολίστα.
ΣΟΚ ΣΤΟ ΚΥΠΕΛΛΟ
Οι “πράσινοι” περιμένουν το Περιστέρι στη Γλυφάδα, όπου θεωρητικά έχουν τον πρώτο λόγο να πάρουν την πρόκριση για την επόμενη φάση του Κυπελλου. Στις 9 Οκτωβρίου το “μπαμ” είναι εκκωφαντικό, καθώς ο ΓΣΠ του Τόνι Γουάιτ, του Άγγελου Κορωνιού και του Λανς Μπέργουορλντ αποκλείει τους “πράσινους” με 74-70. “Παραιτήσου αν δεν μπορείς” φωνάζουν εξαγριωμένοι οι οπαδοί του Παναθηναϊκού στον Κώστα Πολίτη, ενώ ο Παύλος Γιαννακόπουλος κάνει τη δήλωση της χρονιάς: “Αυτή η ομάδα με έχει φέρει στο αμήν. Θα της δώσω δέκα φάσκελα και θα φύγω…”
Ο Παύλος δεν φεύγει αλλά η ατμόσφαιρα βαραίνει. Την Τετάρτη 12/10 ξεκινάει το πρωτάθλημα και ο Παναθηναϊκός επιστρέφει στις νίκες, επικρατώντας της Δάφνης με 82-60. Ο Γκάλης αγωνίζεται 35:15 λεπτά, σημειώνει 8π (3/3δ, 2/2 βολές) κάνει 3 κλεψίματα και δίνει 2 ασίστ και ο Πολίτης μετά το ματς δηλώνει ικανοποιημένος που με πλέι-μέικερ τον μεγάλο άσο, η μπάλα πέρασε μέσα στο καλάθι και έτσι κυριάρχησε η ομάδα του.
Είναι ένα τυπικό απόγευμα ελληνικού πρωταθλήματος, μια ακόμη μέρα στη δουλειά. Πόσοι να πήγαν άραγε στο γήπεδο εκείνη την Τετάρτη; Ουδείς υποπτευόταν ότι παρακολούθησε την τελευταία παράσταση του Νίκου Γκάλη. Το μπάσκετ δεν θα ήταν ποτέ ίδιο ξανά…
“ΔΕΝ ΜΠΑΙΝΩ ΚΩΣΤΑ, ΠΟΝΑΕΙ ΤΟ ΣΤΟΜΑΧΙ ΜΟΥ”
Ούτε κανείς διαισθανόταν πως είχε έρθει “το τέλος του Γκάλη” πηγαίνοντας στο Μετς για να παρακολουθήσει το ματς της δεύτερης αγωνιστικής ανάμεσα σε Παναθηναϊκό και Αμπελόκηπους. Η ιδέα, όμως, είχε καρφωθεί στο μυαλό του Κώστα Πολίτη. Πριν αρχίσει το ματς πιάνει από κοντά τόσο τον Γκάλη, όσο και τον Παναγιώτη Γιαννάκη και τους αποκαλύπτει ότι δεν πρόκειται να ξεκινήσουν στην πεντάδα. Ο Γιαννάκης δεν έχει πρόβλημα, είχε ξαναμείνει εκτός.
Ο Νικ πιάνεται εξαπίνης. Δεν το περίμενε, δεν το είχε προετοιμάσει. Όχι μόνο δεν ξεκινούσε ποτέ από τον πάγκο (τότε οι ρόλοι μεταξυ βασικών και αναπληρωματικών ήταν διακριτοί) αλλά δεν έβγαινε και από το παρκέ παρά μόνο αν τραυματιζόταν, ή έκανε πέντε φάουλ. Όταν περίπου στο 10ο λεπτό ο Πολίτης του ζητάει να περάσει στο ματς, ο Γκάλης επικαλείται πόνους στο στομάχι. Οι δυο άνδρες ανταλλάσσουν κάποιες κουβέντες στα αποδυτήρια και ο Νικ φεύγει εκνευρισμένος από το γήπεδο, μουρμουρίζοντας: “Κανείς δεν με έχει ξεφτιλίσει έτσι…”
Χρόνια αργότερα, ο Κώστας Πολίτης θα πει: “Δε νομίζω ότι προσέβαλα τον Γκάλη με τη συγκεκριμένη απόφαση. Ήταν 37 ετών, βρισκόταν προς το τέλος της καριέρας του και του ζήτησα να μείνει στον πάγκο, σε ένα εύκολο ματς όπως αυτό με τους Αμπελόκηπους. Δεν τον έδιωξα από την ομάδα, ούτε τον τιμώρησα…”
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της εποχής οι σχέσεις Πολίτη-Γκάλη έφτασαν σε οριακό σημείο και με την απόφαση του προπονητή να απομακρύνει από τον πάγκο τον γυμναστή και εξ απορρήτων του παίκτη, Γιώργο Ραμπότα. Η ουσία δεν αλλάζει. Ανεβαίνοντας τη μικρή ανηφορίτσα που έχει το κλειστό του Μετς στην έξοδο των αποδυτηρίων για να πάρει το ταξί που είχε καλέσει, ο μεγαλύτερος αθλητής που έπαιξε μπάσκετ στην Ελλάδα, τελείωνε ολότελα άδοξα και παράταιρα την ανεπανάληπτη καριέρα του.
ΕΝΑ ΧΡΟΝΟ ΣΤΗΝ ΑΝΑΜΟΝΗ
Η αλήθεια είναι ότι μέχρι το τυπικό “αντίο” έπρεπε να περιμένουμε ένα χρόνο. Μέσα στους 11 μήνες που μεσολάβησαν μέχρι ο Νικ να ανακοινώσει την οριστική αποχώρηση του από την ενεργό δράση, πολλοί πίστεψαν ότι θα ξανάπαιζε μπάσκετ. Ίσως και ο ίδιος να το σκέφτηκε, κάποια στιγμή.
Στην αρχή ο Παναθηναϊκός συντάσσεται στο πλευρό του Πολίτη και δεν ικανοποιεί το αίτημα του παίκτη για άδεια ενός μήνα. Ο Γκάλης φεύγει μόνος του για τη Θεσσαλονίκη κι ο ΠΑΟ τον τιμωρεί με επίπληξη. Στις 4 Νοεμβρίου, ο Κώστας Πολίτης υποβάλλει την παραίτησή του και οι φήμες για επιστροφή του Νικ οργιάζουν. Ο Παύλος Γιαννακόπουλος του τηλεφωνεί και τον προσκαλεί να κάτσει στον πάγκο του Παναθηναϊκού, έστω και με πολιτικά, στο ντέρμπι με τον Ολυμπιακό. Ο Νικ λέει όχι και οι “πράσινοι” κινούν τη διαδικασία της τιμωρίας του, που είναι τετράμηνη διακοπή συμβολαίου.
Ο Παύλος προσπαθεί να γεφυρώσει το χάσμα. Ψάχνει τον παίκτη να του ευχηθεί του Αγίου Νικολάου και τελικά του στέλνει τηλεγράφημα, κάνει δήλωση ότι “περιμένουμε τον Γκάλη την ερχόμενη εβδομάδα” μπερδεύοντας την ημερομηνία λήξης της ποινής, η οποία επισημοποιείται στις 28/1/1995 με απόφαση της Επιτροπής Επίλυσης Οικονομικών Διαφορών.
Οι δυο άνδρες έρχονται ξανά σε επικοινωνία το καλοκαίρι. Η οικονομική διαφορά στις διαπραγματεύσεις μεγαλώνει την απόσταση των δυο πλευρών και ο Παναθηναϊκός αρνείται, πλέον, κάθε συζήτηση με τον παίκτη. Η ΑΕΚ δείχνει ενδιαφέρον, ο Γιώργος Λιάνης προσπαθεί να φέρει τον Γκάλη κοντά στον Άρη, καμιά προσπάθεια, ωστόσο, δεν θα ευοδωθεί.
Στις 29 Σεπτεμβρίου, στο κατάστημα αθλητικών ειδών που διατηρούσε τότε στην οδό Παπαναστασίου, ο Νίκος Γκάλης γράφει την επιστολή που μοιράζει στα ΜΜΕ: “Φεύγω πικραμένος. Φεύγω γιατί έχω λόγο και τιμή” γράφει ανάμεσα στα άλλα. Ο Γιάννης Ιωαννίδης μαθαίνει την είδηση και σχολιάζει: “Σημερα είναι ημέρα εθνικού πένθους για το μπάσκετ…”
