Είναι αυτά τα καρφιά της Σταύρωσης του Ιησού; Νέα έρευνα ενισχύει αμφιλεγόμενη θεωρία

Ειδικότερα, η νέα έρευνα πάνω στα δύο καρφιά της ρωμαϊκής περιόδου, που εμφανίστηκαν σε εργαστήριο ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ, παρέχει στοιχεία που «ανασταίνουν» την ηλικίας περίπου 10 ετών θεωρία που τα συνδέει με τη Σταύρωση: Ο Ισραηλινός γεωλόγος που ηγήθηκε της έρευνας λέει ότι η χημική και φυσική ανάλυσή τους αποδεικνύει πως προέρχονται από τον τάφο του αρχιερέα Καϊάφα, που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην καταδίκη του Ιησού σε θάνατο. Επίσης, εντοπίστηκαν μικροσκοπικά ίχνη ξύλου και οστού, που δείχνουν ότι τα καρφιά αυτά εμπλέκονταν τουλάχιστον σε μία σταύρωση- αν και όχι απαραίτητα σε αυτήν του Ιησού.

Άλλοι επιστήμονες που μίλησαν στη Haaretz απέρριψαν τη θεωρία αυτή ως εικασία, λέγοντας πως τα στοιχεία δεν επαρκούν για να τα συνδέσουν με έναν συγκεκριμένο χώρο ή να πει κανείς πως χρησιμοποιήθηκαν στη σταύρωση του οποιουδήποτε- πόσο μάλλον του Ιησού συγκεκριμένα.

Η συγκεκριμένη έρευνα δημοσιεύτηκε τον Αύγουστο στο Archaeological Discovery και παρουσιάζει στοιχεία υπέρ μιας θεωρίας που είχε αρχικά παρουσιαστεί το 2011 σε ντοκιμαντέρ από τον δημοσιογράφο Σίμτσα Τζεϊκομποβίτσι, προκαλώντας θύελλα αντιδράσεων- και είχε απορριφθεί από κορυφαίους αρχαιολόγους.

Το 1990 Ισραηλινοί αρχαιολόγοι πραγματοποίησαν ανασκαφή σε έναν εβραϊκό τάφο του 1ου αιώνα μΧ. Κοντά στην Ιερουσαλήμ. Σε αυτόν περιέχονταν 12 δοχεία με οστά, όπου οι Εβραίοι της εποχής τοποθετούσαν τα κόκαλα μετά την αποσύνθεση της σορού. Ένα από αυτά έγραφε «Καϊάφας» και ένα άλλο «Ιωσήφ γιος του Καϊάδα». Κάποιοι μελετητές υποστήριξαν πως ήταν οικογενειακός τάφος του αρχιερέα Καϊάφα, ο οποίος δίκασε και καταδίκασε σε θάνατο τον Ιησού. Ωστόσο τίθενται ερωτηματικά για το ποιο κουτί- οστεοφυλάκιο περιέχει τα κόκαλα του Καϊάφα, αν ισχύει κάτι τέτοιο. Η Καινή Διαθήκη τον κατονομάζει απλά Καϊάφα, ενώ ο Ιώσηπος τον κατονομάζει Ιωσήφ Καϊάφα.

Σε κάθε περίπτωση, δεν είναι τα κουτιά αυτά το ζήτημα, αλλά δύο καρφιά που βρέθηκαν στον τάφο: Ένα βρέθηκε σε ένα δοχείο (όχι ένα από αυτά με το όνομα του Καϊάφα) και ένα στο πάτωμα κοντά στο δοχείο του Ιωσήφ Καϊάφα.

Ο αρχαιολόγος Ζβι Γκρίνχατ, που ηγήθηκε της ανασκαφής, έκανε την εικασία πως τα καρφιά μπορεί να χρησιμοποιήθηκαν για το χάραγμα των ονομάτων στα δοχεία- αλλά το ότι το ένα από αυτά βρέθηκε εντός ενός δεν εξηγείται.

Η ανακάλυψη ξεχάστηκε γρήγορα, τα καρφιά δεν φωτογραφήθηκαν και χάθηκαν. Η θέση της ισραηλινής υπηρεσίας αρχαιοτήτων (ΙΑΑ) ήταν πως τα καρφιά δεν προέρχονταν από τον τάφο του Καϊάφα και ότι δεν ξέρει πού βρίσκονται.

Δύο δεκαετίες μετά την ανασκαφή, με το θέμα ασχολήθηκε ο Τζεϊκομποβίτσι, στο ντοκιμαντέρ του «Nails of the Cross». Το ντοκιμαντέρ βασιζόταν στη θεωρία πως ο Καϊάφας μετάνιωσε για τον ρόλο του στη Σταύρωση και ενδεχομένως να κράτησε δύο καρφιά, τα οποία πέρασαν στους συγγενείς του και κατέληξαν στον οικογενειακό τάφο. Η εξαφάνισή τους δίνει έναν «συνωμοσιολογικό» αέρα στην υπόθεση, με τον Τζεϊκομποβίτσι να υπαινίσσεται πως ίσως να έγινε συγκάλυψη. Ο δημοσιογράφος επίσης ισχυρίστηκε πως τα είχε εντοπίσει, και ότι είχαν μεταφερθεί από την ΙΑΑ στις αρχές της δεκαετίας του 1990 σε εργαστήριο ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ, με επικεφαλής τον καθηγητή Ίσραελ Χέρσκοβιτς. Στο ντοκιμαντέρ ο Χέρσκοβιτς φαινόταν να συζητά το μήκος τους, περίπου 5 εκατοστά, λέγοντας πως αρκούσε για σταύρωση, και σχολίαζε πως οι άκρες του είχαν στραβώσει, κάτι που θα γινόταν για να μη μπορεί να απελευθερωθεί το άτομο που είχε σταυρωθεί. Τα συμπεράσματα του ντοκιμαντέρ απορρίφθηκαν από μελετητές, και η ΙΑΑ αρνήθηκε πως τα καρφιά στο εργαστήριο ήταν αυτά από τον τάφο του Καϊάφα, λέγοντας πως είχαν προέλθει από κάποια πολύ παλαιότερη ανασκαφή.

Η νέα μελέτη έγινε από τον γεωλόγο Αριέ Σιμρόν, φίλο του Τζεϊκομποβίτσι. Η έρευνα αυτή εστίασε σε έναν διαφορετικό τάφο στην Ιερουσαλήμ, για τον οποίο ο Τζεϊκομποβίτσι είχε ισχυριστεί σε ντοκιμαντέρ του 2007 πως ήταν αυτός του Ιησού και της οικογένειάς του.

Ο Σιμρόν χρησιμοποίησε επιστημονικές μεθόδους για να ελέγξει εάν τα αντικείμενα που εμφανίστηκαν στο Τελ Αβίβ ήταν τα χαμένα καρφιά από τον τάφο του Καϊάφα και αν είχαν όντως χρησιμοποιηθεί σε σταύρωση. Του επετράπη επίσης να πάρει μικρά δείγματα από τα δοχεία στον τάφο και από τα καρφιά. Όπως διαπιστώθηκε, οι χημικές «υπογραφές» ήταν μοναδικές, καθώς έδειξαν αφ’ενός ότι ο τάφος πλημμύριζε συχνά, όπως είπε ο Σιμρόν στη Haaretz– κάτι που αποδίδεται σε κοντινό υδραγωγείο της Ελληνιστικής Περιόδου- και αφ’ετέρου πως τα καρφιά είχαν προέλθει από έναν τέτοιο περιβάλλον. Επίσης, δεν βρέθηκαν αντίστοιχες «υπογραφές» σε άλλους τάφους στην Ιερουσαλήμ. Το εσωτερικό του δοχείου του Ιωσήφ περιείχε και μικρά κομμάτια σιδήρου, κάτι που δείχνει πως ίσως το καρφί στο πάτωμα να είχε μπει στο δοχείο του αρχιερέα και μετά να βρέθηκε έξω (ίσως λόγω τυμβωρύχων).

Κατά τον Σιμρόν, περαιτέρω ανάλυση έδειξε επίσης ίχνη οστού στη σκουριά των καρφιών, καθώς και καλοδιατηρημένα κομμάτια ξύλου. Αυτό υποδεικνύει πως όντως χρησιμοποιήθηκαν σε σταύρωση, κατά τον ίδιο- αν και ο Σιμρόν διευκρινίζει πως δεν ισχυρίζει ότι ήταν σίγουρα τα καρφιά της Σταύρωσης. «Ο καθένας μπορεί να κρίνει μόνος του» λέει χαρακτηριστικά.

Κάτι τέτοιο αποτελεί από μόνο του σημαντική ανακάλυψη, δεδομένου ότι τα ευρήματα από σταυρώσεις είναι σπάνια (πάντως και ο ίδιος ο Σιμρόν αναγνωρίζει πως δεν μπορεί να επιβεβαιώσει πως τα ίχνη οστών δεν ενσωματώθηκαν στα καρφιά λόγω της μακροχρόνιας επαφής με τα οστά).

Άλλο αξιοσημείωτο εύρημα είναι πως το ξύλο στα καρφιά αναγνωρίστηκε ως κέδρος, που εισαγόταν από τον Λίβανο, καθώς δεν υπήρχε στην περιοχή κατά την αρχαιότητα. Αυτό με τη σειρά του δημιουργεί πρόβλημα στη θεωρία, καθώς οι Ρωμαίοι μάλλον θα ήταν απίθανο να χρησιμοποιήσουν ένα τόσο σπάνιο και ακριβό υλικό για τη σταύρωση ενός επαναστάτη- αλλά ο Σιμρόν λέει πως αυτό μπορεί να υποδεικνύει πως η σταύρωση δεν ήταν μια συνηθισμένη σταύρωση.

Σε κάθε περίπτωση, όπως αναφέρει η Haaretz, δεν υπάρχουν στοιχεία που να συνδέουν τα καρφιά με τη θανάτωση του Ιησού, και μπορεί να είχαν χρησιμοποιηθεί σε οποιαδήποτε άλλη σταύρωση- ενώ είναι άξιο αναφοράς πως τα καρφιά των σταυρωμένων θεωρούνταν ισχυρό φυλακτό με θεραπευτικές ιδιότητες.

Πολλοί ειδικοί που δεν συμμετείχαν στην έρευνα αμφισβητούν τα συμπεράσματα του Σιμρόν και των συνεργατών του- με την ΙΑΑ να λέει πως η έρευνα είναι ενδιαφέρουσα, καθώς δείχνει όντως πως τα καρφιά μπορεί να προήλθαν από έναν τάφο στην Ιερουσαλήμ των τελών της περιόδου του Δεύτερου Ναού, μα δεν αποδεικνύει τον σύνδεσμό με τον αποκαλούμενο τάφο του Καϊάφα. Ο Χέρσκοβιτς επίσης λέει πως δεν επαρκούν τα στοιχεία για να δείξουν ότι όντως προέρχονταν από αυτόν.