Το 1932 ο Aldus Huxley έγραφε το «Θαυμαστό νέο κόσμο» του περιγράφοντας την «ουτοπία – δυστοπία» που έβλεπε για το μέλλον. Ήταν η εποχή της ραφγαίας ανόδου του Ναζισμού και του Φασισμού στην Ευρώπη. Ο «Μουσταφά Μοντ» και ο «Άγριος» του Huxley , οι δυο παράλληλες «κοινωνίες», ο έλεγχος και η σύγκρουσή τους σόκαραν τότε, μοιάζουν όμως τόσο προφητικά σήμερα.
Του Χρήστου Τσεμπέρη
Το 1948 ο Τζ. Όργουελ ολοκληρώνει τη συγγραφή του «1984», που αποτελεί μια ακόμη συγκλονιστική περιγραφή του δυστοπικού μέλλοντος, του συγκεντρωτισμού, του απόλυτου ελέγχου, της απόλυτης κατάργησης κάθε ατομικής ελευθερίας ή ανθρωπινου δικαιώματος.
«Ο Μεγάλος Αδελφός σε παρακολουθεί. Ο Πόλεμος είναι ειρήνη. Η ελευθερία είναι σκλαβιά. Η άγνοια είναι δύναμη», είναι ίσως από τις πιο αναγνωρίσιμες αράδες του βιβλίου και της περιγραφής του Οργουελικού μέλλοντος.
Τις τελευταίες δεκαετίες και με βάση την τεχνολογική έκρηξη, την κυριαρχία του διαδικτυου, αλλά και την απολύτως απαραίτητη εύρεση «κινδύνου» ή «εχθρού», η συζήτηση περί του αγαθού της «ασφάλειας» έναντι της εθελούσιας περιστολής ελευθεριών και δικαιωμάτων στο όνομά της, βαθαίνει κάθε μέρα και περισσότερο. Οι κοινωνίες υπό το φάσμα του ‘Ψυχρου Πολέμου», της Τρομοκρατίας, του μεταναστευτικού, της απειλής του θρησκευτικού φανατισμού, ακόμη και τωρα της πανδημίας, εμφανίζονται πρόθυμες να «θυσιάσουν» ένα κομμάτι ελευθερίας και δικαιωμάτων έναντι της πολυπόθητης ασφάλειας. Ένα κομμάτι τη φορά. Μικρό ή μεγαλύτερο. Πού σταματάει αυτό? Πού μπαίνουν τα όρια της τεχνολογίας, της επιτήρησης, του ελέγχου, ακόμη και της χειραγώγησης και ποιος τα βάζει; Πόσο ελέυθεροι μπορούμε να είμαστε έναντι οιασδήποτε μορφής εξουσίας, κυρίως κρατικής, αλλά και εταιρικής στην εποχή που όλοι είμαστε δυνητικά ανοιχτά βιβλία σε όποιον θέλει να διαβάσει για τις πολιτικές , κοινωνικές, προσωπικές μας απόψεις ακόμη και καταναλωτικές συνήθειες;
«Χωρίς διάθεση συνωμοσιολογίας, υφίσταται μείζον θέμα που πρέπει όσο είναι νωρίς να αντιμετωπιστεί πλην αρχίσει να παγιώνεται μια κατάσταση που θα εξουδετερώνει σταθερές δεκαετιών στο πεδίο των δικαιωμάτων και ειδικά με το πρόσχημα της πανδημίας. Αρκεί κανείς να διαβάσει το κείμενο του ΟΗΕ που κάλεσε πριν μήνες όλες τις χώρες να σέβονται το κράτος δικαίου παρά την πανδημία, περιορίζοντας τον χρόνο ισχύος των έκτακτων μέτρων, προκειμένου να αποφευχθεί μια ‘‘καταστροφή’’ στον τομέα των ανθρώπινων δικαιωμάτων, αλλά και τις εκκλήσεις άλλων φορέων και οργανισμών» γράφει ο Α.Ραβανός σε τελευταίο άρθρο του.
Η ίδια ανησυχία υπάρχει και διευρύνεται σε πολλούς με αφορμή την πανδημία, τα μέσα και τους τρόπους αντιμετώπισης, αλλά κυρίως για τα μέσα ελέγχου, το «λύγισμα» συνταγματικών ελευθεριών ανα την Ευρώπη , την παραχώρηση ενός ακόμη μικρού κομματιού ελευθερίας , με πρόταγμα την αδήριτη αναγκαιότητα της αντιμετωπισης της καταστασης. Όχι όμως υγειονομικά… Το παράδειγμα της Γαλλίας, η αντίδραση και η απόσυρση σχετικής διάταξης είναι τόσο πρόσφατο.
Η Δημοκρατία δε γίνεται να χτίζεται και κυρίως να επιβιώνει μέσα από επιτηρήσεις, συνεχείς ελέγχους, παρακολουθήσεις και σμικρύνσεις. Χτίζεται στην αμοιβαιότητα και τον κοινωνικό έλεγχο.
Αλλά και η κοινωνία δεν πρέπει να περάσει σε «Μιθριδατισμό» και εξοικείωση έναντι του φόβου στην ιδέα της παρακολούθησης και του περιορισμού ατομικών και κοινωνικών ελευθεριών για «το καλό της».
Κρατική παρέμβαση κάθε είδους στο ατομικό δικαίωμα είναι μη συζητήσιμη, ή τουλάχιστον πρέπει να είναι.
Γιατί δεν αρκεί να επιβιώσουμε απλά , αλλά να ζήσουμε ως οι εαυτοί μας σε ανοιχτές κοινωνίες.
Μην το διαπραγματευτούμε και αυτό.
Εφημερίδα Polis media
