Για πρώτη φορά μετά το 1996 είναι τα πράγματα τόσο σοβαρά με την Τουρκία”. Το σχόλιο αυτό έμπειρου γαλάζιου στελέχους αποτυπώνει με τον πλέον γλαφυρό τρόπο την κρισιμότητα της κατάστασης στα ελληνοτουρκικά.
Η Άγκυρα βεβαίως επιχείρησε τις τελευταίες ημέρες να φανεί πιο διαλλακτική και να ρίξει τους τόνους. Ο υπουργός Άμυνας της Τουρκίας, Χουλουσί Ακάρ, μετά τη συνάντηση με τον Έλληνα υπουργό Άμυνας Νίκο Παναγιωτόπουλο στις Βρυξέλλες, άλλαξε τακτική και δήλωσε ότι οι δύο χώρες μπορούν να λύσουν τις διαφορές τους με διπλωματικά μέσα. Και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στη συνέχεια κατά τη συνάντηση του με τον Κύπριο πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη εκτίμησε ότι τα ελληνοτουρκικά θα μπορέσουν να επανέλθουν σύντομα σε πιο ήρεμα νερά.
Όμως θα πρέπει να φανεί και στην πράξη ότι η Τουρκία δεν χρησιμοποιεί απλώς το καρότο του διαλόγου σε συνδυασμό με το μαστίγιο των απειλών για να πιέσει στην αποδοχή των παράλογων διεκδικήσεων της ή ότι δεν προχωρά απλώς σε διπλωματικούς ελιγμούς για να αποφύγει πίεση στις επικείμενες Συνόδους Κορυφής της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. Εξάλλου ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχε συμφωνήσει με τον πρωθυπουργό στην Κωνσταντινούπολη για moratorium στο Αιγαίο, το οποίο όμως δεν κράτησε και πολύ.
Η παρέμβαση δε του πρώην πρωθυπουργού, Κώστα Καραμανλή, και το μήνυμα ότι “με εκπτώσεις στην εθνική κυριαρχία δεν εξαγοράζεται η ειρήνη” δεν ήταν τυχαία.
Το καλοκαίρι του 2022 ενδέχεται λοιπόν σε κάθε περίπτωση να είναι πιο “θερμό” από εκείνο του 2020 και ο κίνδυνος επεισοδίου στο Αιγαίο ή και πιο σοβαρών εξελίξεων είναι υπαρκτός. Ενώ εταίροι και σύμμαχοι, δηλαδή βασικά η Γερμανία και οι ΗΠΑ πιέζουν για ένα συμβιβασμό μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, με την Αθήνα να απαντά ότι συζητά για τη μία και μόνη διαφορά της υφαλοκρηπίδας, στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου και του δικαίου της θάλασσας.
Ποια είναι όμως τα σενάρια που κρατούν άγρυπνους τους διπλωμάτες και στρατιωτικούς στην Αθήνα; Και πως ερμηνεύεται η συμπεριφορά της Τουρκίας;
Το πρώτο σενάριο αφορά τον πάντα υπαρκτό κίνδυνο ατυχήματος στο Αιγαίο, όταν καθημερινά η τουρκική πλευρά επιδίδεται σε παραβιάσεις ή εάν προχωρήσει σε έρευνες αμφισβητώντας κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας.
Το δεύτερο και πιο σοβαρό σενάριο έχει να κάνει με το ενδεχόμενο η Άγκυρα με πράξεις στο πεδίο να προκαλέσει την Ελλάδα είτε να υποχωρήσει με ατιμωτικό τρόπο σε κυριαρχικά της δικαιώματα είτε να ρίξει πρώτη.
Δηλαδή η Τουρκία να βγάλει ερευνητικό σκάφος ακόμη και στη… Γαύδο ή στην περιοχή κυριαρχίας του Καστελόριζου και να φέρει την ελληνική πλευρά στο δίλημμα είτε να το αποδεχθεί δημιουργώντας τετελεσμένα είτε να ξεκινήσει εκείνη μία σύρραξη, με κίνδυνο να συρθεί σε ένα τραπέζι διαπραγματεύσεων και πάλι υπό το βάρος τετελεσμένων και με την Άγκυρα να την κατηγορεί για έναρξη εχθροπραξιών.
Υπάρχει όμως και ένα ακόμη πιο τρομακτικό τρίτο σενάριο. Αν και η τουρκική εξωτερική πολιτική δεν πρέπει να ερμηνεύεται μόνο με βάση τα εσωτερικά πολιτικά ζητήματα της Τουρκίας αλλά με βάση μία μακροπρόθεσμη στρατηγική αλλαγής του status quo και ηγεμονίας στην ανατολική Μεσόγειο, είναι γεγονός ότι ο Ερντογάν απλά δεν μπορεί να χάσει εκλογές. Και αυτό καθώς κινδυνεύει και ο ίδιος και τα μέλη της οικογένειας του με φυλάκιση. Το ερώτημα λοιπόν είναι πόσο μακριά μπορεί να φτάσει ο “σουλτάνος” για να μη χάσει το θρόνο του και αν θα προτιμούσε ακόμη και πόλεμο από μία εκλογική ήττα.
Που το πάει η Τουρκία θα φανεί σε κάθε περίπτωση από τον Ιούλιο, αφού όπως έχει κάνει καιστο παρελθόν, η Άγκυρα μέχρι τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στις 23 και 24 Ιουνίου και τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη στις 29 και 30 Ιουνίου θα παριστάνει πάλι “το καλό παιδί”, παζαρεύοντας ταυτόχρονα με Ευρωπαίους και τη Συμμαχία.
