10 μύθοι γύρω από την… δημιουργία του κόσμου

10. Το σφυρί των Θεών: Νορβηγική ΜυθολογίαΜε την αφθονία της σε ρωμαλέους και εύρωστους θεούς παρέα με καλόβολες θεές, η αρχαία νορβηγική θρησκεία των σκανδιναβικών και γερμανικών χωρών προσφέρει τον ιδανικό δημιουργικό μύθο για τους λάτρεις των αγώνων πάλης αλλά και της μουσικής Heavy Metal. Σύμφωνα με τις νορβηγικές παραδόσεις πριν από την ύπαρξη της Γης (Midgard) υπήρχε η Muspell, μια φλεγόμενη χώρα με φύλακες που κράδαιναν πύρινα σπαθιά, το αχανές κενό διάστημα (Ginnungagap) και το Niflheim που ήταν μια περιοχή σκεπασμένη με πάγο. Όταν το ψύχος του Niflheim άγγιξε τις φλόγες του Muspell ο γιγάντιος Ymir και η αγελάδα μεγαθήριο Auehumla αναδύθηκαν από τους λιωμένους πάγους. Στη συνέχεια η αγελάδα έγλειψε τον θεό Bor και τη γυναίκα του και τους έφερε στη ζωή. Το ζευγάρι γέννησε τον Buri που έκανε τρεις γιους, τους Odin, Vili και Ve. Οι γιοι μεγάλωσαν και σκότωσαν τον Ymir και από το σώμα του δημιούργησαν: από τη σάρκα του τη Γη, από τα οστά του τα βουνά, από τις τρίχες του τα δέντρα και από το αίμα του τα ποτάμια, τις λίμνες και τη θάλασσα. Τέλος, από το κρανίο του οι θεοί δημιούργησαν τον ουρανό με τα αστέρια.

9. Ζωροαστρισμός, η θρησκεία της αρχαίας Περσίας

Σύμφωνα με τις δοξασίες της μέσης εποχής της Περσίας ο κόσμος δημιουργήθηκε από τη θεότητα Ahura Mazda. Το μεγάλο βουνό Alburz μεγάλωνε για 800 χρόνια μέχρι που άγγιξε τον ουρανό. Τότε έπεσε βροχή που σχημάτισε τη θάλασσα Vourukasha και δύο μεγάλους ποταμούς. Το πρώτο ζώο που ήταν ένας λευκός ταύρος έζησε στις όχθες του ποταμού Veh Rod. Όμως το κακό πνεύμα Angra Mainyu τον σκότωσε. Το σπέρμα του μεταφέρθηκε στη Σελήνη και εξαγνίστηκε κι έτσι δημιουργήθηκαν πολλά ζώα και φυτά. Δίπλα στον ποταμό ζούσε ο πρώτος άνθρωπος ο Gayomard, που ήταν φωτεινός σαν τον Ήλιο. Ο Angra Mainyu τον σκότωσε και εκείνον. Ο Ήλιος όμως εξάγνισε το σπέρμα του για 40 χρόνια απ’ όπου μετά βλάστησε το φυτό ραβέντι. Το φυτό μεγάλωσε και μεταμορφώθηκε στους Mashya και Mashyanag, τους πρώτους θνητούς. Αντί να τους σκοτώσει όμως ο Angra Mainyu τους ξεγέλασε και τους έκανε να τον λατρεύουν. Μετά από 50 χρόνια γέννησαν δίδυμα, αλλά τα δίδυμα αυτά κουβαλούν τις αμαρτίες των γονέων τους. Μετά από πολύ καιρό γεννήθηκαν άλλα δύο δίδυμα και από αυτά προήλθαν όλοι οι άνθρωποι και ιδιαίτερα οι Πέρσες.

8. Από τους Ποταμούς της Βαβυλώνας

Ο βαβυλωνιακός δημιουργικός μύθος, το Enuma Elish, ξεκινά με τους θεούς των νερών, τον Apsu (φρεσκάδα) και την Tiamat (αλμύρα), που δημιούργησαν διάφορες γενιές θεών με αρχηγό τον Ea και τους πολλούς του αδελφούς. Αλλά αυτοί οι νέοι θεοί έκαναν τόσο θόρυβο που οι Apsu και Tiamat δεν μπορούσαν να κοιμηθούν. Έτσι ο Apsu σχεδίασε να τους σκοτώσει αλλά πρόλαβε και τον σκότωσε ο Ea. Η Tiamat ορκίστηκε εκδίκηση και δημιούργησε μια σειρά από τέρατα, μεταξύ των οποίων ήταν ο τρελός σκύλος και ο άνθρωπος σκορπιός. Ο Ea και η θεά Damkina έκαναν τον Marduk, έναν γιγάντιο θεό με τέσσερα μάτια και τέσσερα αυτιά για να τους προστατεύει. Παλεύοντας με την Tiamat ο Marduk χρησιμοποίησε τους ανέμους σαν όπλα του και εκτόξευσε έναν κακό άνεμο στο λαιμό της με αποτέλεσμα να την εξουδετερώσει. Τότε τη σκότωσε με ένα μοναδικό βέλος που της έριξε στην καρδιά. Χώρισε στη συνέχεια το σώμα της στα δύο και το χρησιμοποίησε για να φτιάξει τους ουρανούς και τη Γη. Αργότερα έφτιαξε τον άνθρωπο για να κάνει τις σκληρές δουλειές που οι θεοί αρνούνταν να κάνουν, όπως την καλλιέργεια της γης και την κτηνοτροφία.

7. Τα Πνεύματα της Αρχαίας Αιγύπτου

Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι είχαν διάφορους μύθους δημιουργίας. Όλοι ξεκινούν με τα στροβιλώδη, χαοτικά νερά της Nun. Ο Atum ήρθε στη ζωή και στη συνέχεια δημιούργησε ένα βουνό, ώστε να υπάρχει ένα μέρος για να σταθεί. Δεν είχε φύλο και διέθετε ένα μάτι που μπορούσε να δει τα πάντα. Γέννησε έναν γιο τον Shu που ήταν ο θεός του αέρα. Στη συνέχεια έκανε εμετό μια κόρη την Tefnut, που ήταν η θεά της υγρασίας. Ο ρόλος τους ήταν να δημιουργήσουν τάξη από το χάος. Ο Shu και η Tefnut δημιούργησαν τον Geb και τη Nut που ήταν αντίστοιχα η γη και ο ουρανός. Στην αρχή ήταν ενωμένοι αλλά στη συνέχεια ο Geb άφησε τη Nut να υψωθεί πάνω από αυτόν. Σταδιακά σχηματίστηκε η κοσμική τάξη, αλλά ο Shu και η Tefnut χάθηκαν στο σκοτάδι που είχε απομείνει. Ο Atum έβγαλε το μάτι του που έβλεπε τα πάντα και το έστειλε για να τους ψάξει. Όταν ο Shu και η Tefnut γύρισαν εξαιτίας του ματιού, ο Atum δάκρυσε από χαρά. Στα σημεία που έπεσαν τα δάκρυα ξεφύτρωσαν οι άνθρωποι.

6. Μεξικό, οι Αζτέκοι

Η γήινη μητέρα των Αζτέκων, η Coatlicue (‘φούστα από φίδια’) απεικονίζεται με τρόπο που προκαλεί τρόμο, να φοράει ένα περιδέραιο από ανθρώπινες καρδιές και χέρια και μια φούστα από φίδια, όπως υποδηλώνει και το όνομά της. Η Coatlicue έμεινε έγκυος από ένα μαχαίρι από οψιδιανό και γέννησε την Coyolxauhqui, θεά της Σελήνης, και 400 γιους που έγιναν τα άστρα του νότιου ουρανού. Αργότερα έπεσε από τον ουρανό μία μπάλα από φτερά και η Coatlique τη μάζεψε και την έκρυψε στη ζώνη της κι έτσι έμεινε ξανά έγκυος. Η Coyolxauhqui και τα αδέλφια της στράφηκαν εναντίον στη μητέρα τους, θυμωμένοι και σοκαρισμένοι από τη δεύτερη εγκυμοσύνη της, που δεν ήξεραν από πού προήλθε. Ωστόσο, το παιδί που βρισκόταν μέσα της, ο Huitzilopochtli, θεός του πολέμου και θεός του ήλιου, πήδηξε από τα σπλάχνα της πλήρως μεγαλωμένος και οπλισμένος. Επιτέθηκε στην Coyolxauhqui και τη σκότωσε με τη βοήθεια ενός φλεγόμενου ερπετού. Της έκοψε το κεφάλι και το πέταξε στον ουρανό, όπου έγινε το φεγγάρι, πράγμα που ανακούφισε τη μητέρα του.

5. Κίνα, το Μέσο Βασίλειο

Ένα κοσμικό αυγό επέπλεε στο άχρονο διάστημα και περιείχε τις αντίθετες δυνάμεις του yin και του yang. Μετά από αιώνες επώασης το πρώτο ον, ο Pan Gu ήρθε στη ζωή. Τα βαριά τμήματα του αυγού (yin) παρασύρθηκαν προς τα κάτω σχηματίζοντας τη Γη. Τα ελαφρύτερα τμήματα (yang) υψώθηκαν και σχημάτισαν τον ουρανό. Ο Pan Gu φοβούμενος ότι τα τμήματα του αυγού θα επανενωθούν, στάθηκε επάνω στη Γη και κράτησε τον ουρανό. Ψήλωνε 3 μέτρα κάθε μέρα για 18.000 χρόνια μέχρι που ο ουρανός έφτασε σε απόσταση 30.000 μιλίων ψηλά. Όταν τελείωσε η αποστολή του, πέθανε. Τα μέλη του μεταμορφώθηκαν σε στοιχεία του κόσμου, κάποια από αυτά έγιναν ζώα, κάποια έγιναν καιρικά φαινόμενα ή ουράνια σώματα. Κάποιοι λένε ότι οι ψύλλοι που κάθονταν πάνω του έγιναν άνθρωποι, αλλά υπάρχει και μια δεύτερη εκδοχή. Η θεά Nuwa ένιωθε μοναξιά και έτσι έφτιαξε τους ανθρώπους από λάσπη που βρήκε στον Κίτρινο Ποταμό. Αυτοί οι πρώτοι άνθρωποι τη γοήτευσαν αλλά επειδή έπαιρνε πολύ χρόνο για να τους φτιάξει, σκόρπισε σταγόνες λάσπης σε όλη τη Γη και κάθε μία από αυτές έγινε ένας νέο άνθρωπος. Αυτοί οι βιαστικά φτιαγμένοι άνθρωποι έγιναν οι κοινοί άνθρωποι, ενώ οι προηγούμενοι ήταν οι εκλεκτοί.

4. Ιαπωνία, η Γη ως νησί

Οι θεοί δημιούργησαν δύο θεϊκά αδέλφια τον Izanagi και την αδελφή του την Izanami που στάθηκαν πάνω σε μια γέφυρα που έπλεε στον αρχέγονο ωκεανό. Χρησιμοποιώντας την χρυσοποίκιλτη λόγχη των θεών τάραξαν τα νερά και αναδύθηκε το πρώτο νησί, το Onogoro. Τα δύο αδέλφια παντρεύτηκαν επάνω στο νησί και έκαναν τέσσερις απογόνους που ήταν παραμορφωμένοι. Οι θεοί το απέδωσαν σε κάποια παράβαση ενός πρωτοκόλλου. Κατά τη διάρκεια της τελετής του γάμου, η Izanami μίλησε πρώτη. Στην τελετή του γάμου τους τα δύο αδέλφια διεκδίκησαν τον σχηματισμό των νησιών της Ιαπωνίας καθώς και τη δημιουργία μερικών ακόμα θεοτήτων. Ωστόσο, στη γέννα του Kagutsuchi Kami, του θεού της φωτιάς, η Izanami πέθανε. Συντετριμμένος ο Izanagi την ακολούθησε στο Yomi, τη χώρα των νεκρών. Η Izanami που είχε φάει την τροφή του Yomi δεν μπορούσε να γυρίσει πίσω. Όταν ο Izanagi είδε ξαφνικά το σώμα της να αποσυντίθεται ένιωσε τρόμο και απομακρύνθηκε τρέχοντας. Η Izanami εξοργίστηκε και τον καταδίωξε παρέα με αποκρουστικές γυναίκες. Ο Izanagi πέταξε κατά πάνω τους προσωπικά αντικείμενα, τα οποία μετατράπηκαν σε διαστροφές. Διαφεύγοντας από τη σπηλιά που ήταν η είσοδος του Yomi την έφραξε με έναν ογκόλιθο και έτσι διαχώρισε για πάντα τη ζωή από το θάνατο.

3. Ινδική Κοσμολογία, Ραντεβού με τον Brahma

Η ινδική κοσμολογία περιλαμβάνει πολλούς μύθους δημιουργίας και οι αρχικοί πρωταγωνιστές έχουν ανεβεί και κατεβεί σε σημαντικότητα κατά τη διάρκεια των αιώνων. Το αρχαίο βεδικό κείμενο, η Rig Veda, αναφέρεται σε ένα γιγάντιο ον, το Purusha, που είχε χίλια κεφάλια, μάτια και πόδια και μπορούσε να αγκαλιάσει τη Γη. Όταν οι θεοί το θυσίασαν, το σώμα του παρήγαγε καθαρό βούτυρο από το οποίο δημιουργήθηκαν τα πουλιά και τα ζώα. Τα μέλη του σώματός του μεταμορφώθηκαν στα στοιχεία του κόσμου και στους θεούς Agni, Vayu και Indra. Επίσης, από το σώμα του δημιουργήθηκαν οι τέσσερις κάστες της ινδικής κοινωνίας: οι ιερείς, οι πολεμιστές, οι πολίτες και οι υπηρέτες. Αργότερα στην ιστορία η τριάδα των Brahma (δημιουργός), Vishnu (διατηρητής) και του Shiva (καταστροφέας) απέκτησαν εξέχουσα θέση στην ινδική κοσμολογία. Ο Brahma εμφανίζεται επάνω σε έναν λωτό που ξεφυτρώνει από τον αφαλό του κοιμούμενου Vishnu. Ο Brahma είναι ο δημιουργός του σύμπαντος που διαρκεί για μια μέρα του Brahma, ή 4,32 δισεκατομμύρια χρόνια. Μετά ο Shiva καταστρέφει το σύμπαν και ο κύκλος αρχίζει ξανά.

2. Οι Έλληνες και οι Τιτάνες

Οι αρχαίοι έλληνες ποιητές εξιστορούσαν πολλές κοσμογονίες. Αυτή που έχει διατηρηθεί καλύτερα είναι η Θεογονία του Ησιόδου. Στο έπος αυτό, μέσα από το αρχέγονο χάος ήρθαν οι πρώτες θεότητες, όπως η Γαία (η μητέρα Γη). Η Γαία δημιούργησε τον Ουρανό για να καλυφθεί. Γέννησαν μια ολόκληρη στρατιά θεών και τεράτων, ανάμεσα στους οποίους ήταν οι Εκατόγχειρες, 3 τέρατα με 50 κεφάλια και 100 χέρια που ονομαζόντουσαν Βριάρεως (στιβαρός), Κόττος (μανιώδης) και Γύης (αυτός που έχει ανίκητα μέλη) και οι Κύκλωπες που είχαν μόνο ένα μάτι στο κέντρο του μετώπου τους. Μετά ήρθαν οι Τιτάνες, 6 γιοι και 6 κόρες. Ο Ουρανός αντιμετώπισε με περιφρόνηση τα παιδιά τέρατα και τα φυλάκισε στα Τάρταρα, τα σπλάχνα της Γης. Η Γη εξοργισμένη έδωσε ένα τεράστιο δρεπάνι στο νεότερο γιο της τον Κρόνο, μαζί με οδηγίες. Όταν μετά ο Ουρανός εμφανίστηκε για να συνουσιαστεί με τη Γαία, ο Κρόνος ξεπήδησε και του έκοψε με το δρεπάνι τα γεννητικά όργανα. Εκεί όπου έπεσε το αίμα και τα τμήματα από τα όργανα του Ουρανού, δημιουργήθηκαν τέσσερα ακόμα πλάσματα, οι Γίγαντες, οι Ερινύες, οι Μελίες Νύμφες και η Αφροδίτη που γεννήθηκε από το σπέρμα του Ουρανού που έπεσε στην αφρισμένη θάλασσα. Αργότερα ο Κρόνος έγινε ο πατέρας της επόμενης γενιάς θεών, του Δία και κάποιων από τους Ολύμπιους.

1. Η Γένεση των Ιουδεοχριστιανικών και Ισλαμικών Θρησκειών

Η Γένεση είναι το πρώτο βιβλίο της εβραϊκής Torah και της χριστιανικής βίβλου και περιλαμβάνει δύο ιστορίες δημιουργίας, οι οποίες είναι αποδεκτές σήμερα σε μεγάλο βαθμό από Εβραίους, Χριστιανούς και Μουσουλμάνους. Στην πρώτη ιστορία λέει ο θεός να γίνει Φως και εμφανίζεται το φως. Σε έξι ημέρες δημιουργεί τον ουρανό, τη γη, τα φυτά, τον ήλιο και το φεγγάρι, τα ζώα και όλα τα πλάσματα μαζί με τους ανθρώπους. Τους εύχεται να αυξάνονται και να πληθαίνουν, πράγμα το οποίο πράττουν. Την έβδομη ημέρα ο θεός ξεκουράζεται και συλλογίζεται το έργο του.

Στη δεύτερη ιστορία ο θεός δημιουργεί τον πρώτο άνθρωπο, τον Αδάμ, από την ίδια τη γη. Του φτιάχνει τον κήπο της Εδέμ, αλλά του απαγορεύει να φάει από το Δέντρο της Γνώσεως του Καλού και του Κακού. Ο Αδάμ απασχολείται με το να δίνει ονόματα στα ζώα, αλλά νιώθει μόνος. Έτσι, ο θεός τον αναισθητοποιεί και παίρνοντας ένα πλευρό του φτιάχνει την πρώτη γυναίκα, την Εύα. Αλλά ένα φίδι που μιλάει την πείθει να δοκιμάσει από τον απαγορευμένο καρπό και στη συνέχεια η Εύα πείθει τον Αδάμ να κάνει το ίδιο. Όταν το ανακαλύπτει ο θεός τους εξορίζει από τον κήπο και τους κάνει θνητούς.